เริ่มต้นเพียงรู้แค่...เป็นธรรม ๒

ผู้ฟัง การพิจารณาภายนอก ก็คือการรู้ทางมโนทวารได้ไหมคะ

ท่านอาจารย์ เรายังไม่ต้องคิดเรื่องภายนอกภายในก่อน เพราะว่าปัญญาของเราต้องรู้ลักษณะที่เป็นธรรมก่อน และสามารถรู้ความต่างของนามธรรม และรูปธรรมก่อน มิฉะนั้นเราก็จะเอาความคิดที่เราศึกษามา มาปนกับการที่เราจะต้องรู้ ใช่ไหมคะว่า เช่น ภายนอกจะต้องรู้ธาตุแข็งของคนโน้น หรือวาโยธาตุของคนนี้ ซึ่งเป็นภายนอก ไม่ใช่ แต่เราต้องเข้าใจตามความเป็นจริงว่า ความไม่รู้ของเรากับความเป็นคนนั้น มาจากความคิดนึก จริงๆ แล้วที่จะเป็นคนนั้นกำลังเดิน ต้องจากเห็นแล้วถึงจะคิด อย่างคนกับโต๊ะนี่ต่างกัน เพราะฉะนั้นการทรงจำลักษณะสัณฐานของคนกับลักษณะสัณฐานของโต๊ะนี่ต่าง และยังไปนึกถึงว่าคนนั้นกำลังเดิน ก็เป็นเรื่องราวตามต่อมาจากเพียงเห็น และความทรงจำในคน ความทรงจำในอากัปกิริยา ก็นึกปิดบังสภาพที่กำลังเกิดดับของทางรูปารมณ์ที่กำลังปรากฏ

ต้องแยกให้ออกจริงๆ ในแต่ละทาง แม้ขั้นการฟัง ต้องเข้าใจให้ถูกต้อง ถ้าขั้นการฟัง เราไม่กระจ่าง เราไม่สามารถอบรมเจริญปัญญาให้ตรงลักษณะความจริงที่เป็นอย่างนั้น

เพราะฉะนั้นที่เราจะศึกษาพระสูตรบ้าง พระอภิธรรมบ้าง หรือพระวินัยบ้างก็ตามแต่ ประโยชน์สูงสุดคือสามารถเข้าใจว่า ไม่ใช่ตัวตน อันนี้จริงนะคะ อนัตตา เพราะฉะนั้นเมื่อมีสภาพธรรมที่ไม่ใช่ตัวตน คือ จิต เจตสิก รูป จึงมีพระวินัยบัญญัติ เพราะว่ามีรูปสำหรับเป็นทางออกของกุศลจิต และอกุศลจิต แต่ในเมื่อเป็นเพศบรรพชิตแล้ว ควรจะมีกายวาจาอย่างไรที่เหมาะที่ควร เพราะฉะนั้นจิตของบุคคลนั้นที่มีศรัทธาแล้ว ก็น้อมที่จะประพฤติปฏิบัติตาม จึงได้มีพระวินัย และสำหรับพระสูตรก็เป็นความหลากหลายมากมายของสัญญาเจตสิก ของปัญญาเจตสิก แม้ผัสสะไม่ใช่มีเพียง ๑ ที่เป็นผัสสเจตสิก เป็นผัสสะ ๖ แล้วแต่ทวาร แล้วแต่อะไรพวกนี้ นี่คือชื่อทั้งหมด แต่ตัวจริงของเขา เมื่อเราเข้าใจแล้ว เราต้องรู้ว่า เริ่มที่จะเข้าใจตรงไหน ตอนไหน ด้วยอะไร

เพราะฉะนั้นแทนที่เราจะไปคิดเรื่องรูปภายใน ภายนอก หรือว่ากายภายใน ภายนอก จิตภายใน ภายนอก เวทนาภายใน ภายนอก ต่อเมื่อไรที่เรารู้ลักษณะของนามธรรม และรูปธรรม ธรรมทั้งหมดที่ทรงแสดงก็จะกระจ่างว่า แท้ที่จริงแล้วที่มีภายนอกเป็นอารมณ์ และที่มีคน หรือมีความคิดเรื่องคนก็เพราะคิดนึก คือ ๖ ทวารต้องแยกออกจากกันได้ และต้องรู้ตามความเป็นจริงว่า ถ้ายังมีความคิดนึกว่าเป็นคน ขณะนั้นไมใช่เป็นการมีปรมัตถธรรมเป็นอารมณ์ ต้องสามารถรู้ความต่างของแต่ละทวารได้