พระโสดาบันกับการเกิดเป็นมนุษย์

ผู้ฟัง กล่าวกันว่าผู้ที่เป็นพระโสดาบันบุคคล มีความทุกข์เหลือเพียงเมล็ดถั่วเขียว ส่วนผู้ที่ยังไม่เป็นพระอริยบุคคลนั้นมีความทุกข์เท่ากับแผ่นดิน และที่ว่าพระโสดาบันบุคคลนั้นจะเกิดอีกไม่เกิน ๗ ชาติ ขอเรียนถามว่า

๑. ที่ว่าทุกข์ของผู้ที่ยังไม่เป็นพระอริยบุคคลเท่ากับแผ่นดิน ก็ดูมากมายเหลือเกิน ขอถามว่า เป็นไปอย่างนั้นจริงหรือไม่

๒. ที่ว่าพระโสดาบันบุคคลจะเกิดอีกไม่เกิน ๗ ชาติ ท่านจะไม่กลับมาเกิดเป็นมนุษย์เลย ระหว่าง ๗ ชาติก็จะเป็นเทวดา พรหม เช่นนั้นใช่หรือเปล่าครับ

ท่านอาจารย์ ข้อแรกที่ถามว่า ทุกข์ของพระโสดาบันบุคคลน้อยกว่าทุกข์ของปุถุชน เปรียบเหมือนเมล็ดถั่วเขียว หรือสิ่งที่เล็กน้อยมากกับพื้นปฐพี หรือภูเขาสิเนรุก็ตามแต่ ก็เพราะเหตุว่าพระโสดาบันจะเกิดอีกอย่างมากเพียง ๗ ชาติ แต่ให้ทราบได้ว่า การเกิด ๗ ชาติกับการเกิดอีกนับไม่ถ้วน ทุกข์ไหนจะมากกว่ากัน ก็เห็นอยู่ชัดๆ แล้วใช่ไหมคะ การเกิดดับทุกขณะเป็นทุกข์ สำหรับผู้ที่ประจักษ์แจ้ง

และสำหรับเรื่องที่ว่า พระโสดาบันบุคคลจะเกิดเป็นมนุษย์อีกหรือไม่ ต้องเข้าใจว่า บางครั้งทรงแสดงธรรมโดยอุกฤต โดยสูงสุด เช่น การเกิดของมนุษย์ มีทั้งเกิดในครรภ์ มีทั้งเกิดในไข่ มีทั้งเกิดในเถ้าไคล หรือมีทั้งเกิดเป็นอุปปาติกะ คือกำเนิดเกิดเป็นมนุษย์เลย

เพราะฉะนั้นสมัยนี้เราจะไปหาว่า ใครเกิดจากเถ้าไคล สังเสทชะ หรือใครเกิดอุบัติขึ้นมาเป็นตัวตน แต่ทรงแสดงโดยอุกฤตตามกาลสมัย เช่นในสมัยที่โลกทำลาย และโลกเพิ่งสร้าง และเริ่มจะมีสัตว์เกิด ขณะนั้นไม่ได้เกิดในครรภ์

เพราะฉะนั้นถ้าเข้าใจความต่างของสมัย และการแสดงโดยอุกฤต ก็จะเห็นได้ว่า โดยอุกฤตทรงแสดงว่า เกิดได้ แต่ไม่มีตัวอย่างในพระไตรปิฎก และอรรถกถาที่จะกล่าวว่า บุคคลนี้เป็นพระโสดาบันแล้วกลับมาเกิดในโลกนี้