พูดมากหรือพูดน้อยดี

พระสูตรลึกซึ้งโดยอรรถ พูดมากเพราะว่าสะสมมาที่จะเปล่งวาจา แต่ทุกคนคิดมาก คิดแล้วจะพูดหรือไม่พูดนั้นอีกเรื่องหนึ่ง แต่ไม่คิดแล้วพูด นี่มีไหมคะ

เพราะฉะนั้นทุกคนคิดมาก แต่แล้วแต่ว่าจะพูดมากหรือเปล่า แต่คิดมาก เป็นของที่แน่นอน เพราะฉะนั้นคิดมากแล้วก็พูดออกมาด้วย ความคิดในใจ ไม่มีใครรู้หรอก แต่เมื่อพูดออกมาแล้ว ทุกคนรู้ เพราะคำพูดนั้นออกมาแล้ว แต่ถ้าอยู่ในใจ ไม่มีใครจะรู้ได้ว่า ขณะนั้นจิตเป็นกุศล หรือเป็นอกุศล ระดับไหน ขั้นไหนด้วย

เพราะฉะนั้นจึงมีวจีกรรมที่สามารถทำให้ไปสู่อบายภูมิได้ ตามกำลังของกิเลสนั้นๆ ก็เป็นเครื่องเตือนให้ระวัง ไม่ใช่ระวังเฉพาะวาจา แม้ความคิด

พุทธะ ผู้รู้ ผู้ตื่น ผู้เบิกบาน พ้นจากกิเลส เพราะตรัสรู้ความจริงซึ่งถึงที่สุด ไม่มีการเปลี่ยนอีกเลย เพราะฉะนั้นคำพูดจากปัญญาอย่างนั้น จะผิดไหม และผู้ที่ฟังก็จะต้องอบรมความเข้าใจถูก ความเห็นถูกให้ตรงตามคำที่ได้ยินได้ฟังด้วย จึงจะเป็นประโยชน์

เพราะฉะนั้นเราก็จะมีแต่เพียงได้ยินได้ฟัง แต่ไม่สามารถเข้าถึงความจริงซึ่งนำไปสู่นิพพาน เพียงได้ยินก็อยาก แต่ไม่รู้ไปอย่างไร อยากจะไปนิพพานเหลือเกิน แต่ไปไม่ถูกแน่ๆ เพราะไม่ใช่ปัญญา

ถ้าเราจะกล่าวว่า คำพูดที่ไม่มีประโยชน์ แม้มาก ก็ไม่มีประโยชน์เลย กับคำพูดที่แม้มากก็มีประโยชน์ทุกคำก็ได้

เพราะฉะนั้นไม่ได้อยู่ที่มากหรือน้อย แต่อยู่ที่ประโยชน์ของคำนั้นด้วย ไม่พ้นจากจิต เพราะฉะนั้นจิตสำคัญที่สุด ฟังธรรมเพื่อรู้จักธรรมตามความเป็นจริง ซึ่งจิตเป็นใหญ่ เป็นประธาน