สติมีเมื่อไหร่

ผู้ฟัง การฟังธรรมอย่างที่ท่านอาจารย์บรรยายอยู่นี้ เรารับฟังด้วยจิต ถูกไหมคะ ใช้จิต รับฟัง แต่ต้องใช้สติพิจารณาว่า อันนี้มีเหตุมีผล ถูกไหมคะ

ท่านอาจารย์ ตอนแรกจะมีเรา ถูกไหมคะ เราเลยใช้ใหญ่เลย แต่ถ้าเป็นอนัตตา ถ้าปัญญาไม่เกิด ความเข้าใจก็ไม่มี เพราะปัญญาคือสภาพเข้าใจ ถ้าสติไม่เกิด ก็ไม่มีการระลึกในสิ่งที่กำลังได้ยินได้ฟัง พิจารณาให้เข้าใจ

เพราะฉะนั้นจริงๆ แล้ว ถ้าบอกว่าไม่มีเรา นี่ต้องไม่มีหมด ไม่ใช่ไม่มีเรา แล้วมามีเราทีหลัง กำลังใช้โน่นใช้นี่ นั่นคือการฟังของเรา ฟังเรื่องหนึ่ง แต่ความเข้าใจของเรายังไม่สิ้นสุดตลอดไปจนกระทั่งเห็นว่าเป็นอนัตตา เราเพียงฟังชื่อภาษาไทย “อนัตตา” ไม่มีเจ้าของ ไม่ใช่ของเรา บังคับบัญชาไม่ได้ เราเข้าใจความหมายเท่านี้เอง แต่ตัวธรรมจริงๆ ซึ่งเป็นอนัตตา เรายังไม่ได้พิจารณา เพราะฉะนั้นก็เลยมีเรากำลังใช้สติ ใช้ปัญญา แต่ความจริงสติเป็นสติ มีเมื่อไรคะ เมื่อเกิด ถ้าสติไม่เกิด จะบอกว่ามีสติไม่ได้ ปัญญามีเมื่อไร มีเมื่อปัญญาเกิด ขณะใดที่ปัญญาไม่เกิด จะบอกว่ามีปัญญาไม่ได้ ขณะใดที่ไม่โกรธ จะบอกว่ามีโกรธไม่ได้ เพราะขณะนั้นโกรธไม่เกิด

เพราะฉะนั้นสภาพธรรมใดที่คิดว่าเป็นเรามี ก็คือขณะนั้นสภาพธรรมนั้นกำลังเกิด ไม่มีเราอีกคนหนึ่งต่างหาก ต้องฟังมากค่ะ

ผู้ฟัง ใช้คำว่า จิต ใช่ไหมคะ

ท่านอาจารย์ มีแต่สภาพธรรม จิต เจตสิก รูป