จิตเป็นสมุฏฐานให้เกิดวิการรูป

ท่านอาจารย์ ถ้ามีความเข้าใจพื้นฐานอย่างนี้ ก็จะรู้ได้ว่า แม้แต่จิตหรืออุตุ ธาตุไฟ เย็น ร้อน หรือแม้แต่อาหาร ก็สามารถทำให้เกิดกลุ่มของกลุ่มของรูปที่วิการจากกลุ่มที่ไม่มีวิการรูป กลุ่มที่ไม่มีวิการรูปก็มีธาตุดิน ธาตุน้ำ ธาตุไฟ ธาตุลม มีสี มีกลิ่น มีรส มีโอชา ไม่มีวิการรูป แต่จิต หรืออุตุ หรืออาหาร ก็ยังสามารถเป็นสมุฏฐานให้รูปกลุ่มที่มีวิการรูปเกิดร่วมด้วย ซึ่งต่างจากกลุ่มที่ไม่มีวิการรูป

เพราะฉะนั้นก็ต้องเข้าใจ “วิการ” รูปเดิม ปกติ แต่เมื่อมีวิการ คือ รูปที่กระทำให้อ่อน ให้เบา ให้ควรแก่การงาน กลาปนั้นหรือกลุ่มนั้น ก็มีลักษณะของอะไรล่ะคะที่เป็นใหญ่ เป็นประธานที่ผิดจากเดิม คือ เพียงอ่อนหรือแข็งเป็นธาตุดิน เย็นหรือร้อนเป็นธาตุไฟ ตึงหรือไหวเป็นธาตุลม ปกติธรรมดาที่โต๊ะ ที่เก้าอี้ ที่ไหนก็ตาม ซึ่งเกิดเพราะอุตุเป็นสมุฏฐาน ก็จะไม่ขาดมหาภูตรูปใหญ่ ๔ รูป แต่ในที่นั้นก็ต้องมีสี มีกลิ่น มีรส มีโอชาด้วย แต่สำหรับสัตว์บุคคลมีจิต เพราะฉะนั้นจิตก็เป็นสมุฏฐานทำให้เกิดกลุ่มของรูป ซึ่งไม่ใช่เพียงแต่มีธาตุดิน น้ำ ไฟ ลม สี กลิ่น รส โอชาเท่านั้น แต่บางกลุ่ม บางกลาปก็ยังมีวิการรูป ๓ เกิดร่วมด้วย มิฉะนั้นก็ไม่มีการเคลื่อนไหวได้ อย่างรูปที่ไม่มีวิการรูป อย่างรูปของต้นไม้ ใบหญ้า พวกนี้ไม่ได้เกิดจากกรรม ไม่มีจิต ไม่มีอาหาร ไม่ต้องรับประทานอาหาร แต่เกิดขึ้นเพราะอุตุ ความเย็น ความร้อน

เพราะฉะนั้นรูปนั้นๆ ก็ไม่มีวิการรูป เมื่อไม่ใช่รูปที่เกิดจากกรรมซึ่งเป็นสัตว์ เป็นบุคคล