ทำผิดต่อผู้มีคุณ

สนทนาธรรมกับเด็ก

ผู้ฟัง จริงๆ แล้วทำไมได้ยินบัญญัติว่า ฆ่าบิดามารดาถึงเป็นอนันตริยกรรม สมมติเด็กๆ โกรธเคืองพ่อแม่ มีจิตที่ขุ่นเคือง ก็จะบาปมากกว่าโกรธผู้อื่นหรือเปล่าคะ

ท่านอาจารย์ กลัวบาปหรืออย่างไรคะ หรือกลัวอกุศลทุกชนิดแม้เล็กน้อย

ที่จริงแล้วพระผู้มีพระภาคทรงแสดงธรรมตามความเป็นจริง คนที่เขาดีกับเราแสนดีแล้วยังโกรธเขาได้ คิดดูว่า จิตเป็นอย่างไรคะ ดีแสนดีตั้งแต่เกิดมา ทำทุกสิ่งทุกอย่างให้หมด สิ่งที่คนอื่นไม่สามารถกระทำได้ด้วย แล้วเราก็ยังคงโกรธ แต่ความโกรธก็บังคับบัญชาไม่ได้ แต่ขณะนั้นจิตใจเป็นอย่างไรก็ทรงแสดงตามความเป็นจริงอย่างนั้น

ลูกโกรธแม่เป็นของธรรมดา แม่โกรธลูกก็เป็นของธรรมดา เพราะมีโลภะ มีความผูกพัน ถ้าไม่มีความผูกพัน เราจะโกรธไหมคะ ใครจะพูดอะไรก็ช่างเขา ไม่เดือดร้อน แต่กับคนใกล้ชิด เราอาจจะขุ่นเคืองเดือดร้อนมาก เพราะเรามีความผูกพัน และมีความคิดว่า ไม่ควรจะเป็นอย่างนั้น ไม่ควรจะเป็นอย่างนี้ แต่ทุกสิ่งทุกอย่างก็เป็นอนัตตา คือ บังคับบัญชาไม่ได้ แต่เมื่อแสดงถึงสภาพของจิตที่หยาบกระด้างตามลำดับขั้น อย่างการโกรธผู้มีคุณกับผู้ไม่มีคุณอย่างนี้ ทั้งๆ ที่คนนั้นเป็นผู้มีคุณก็ยังโกรธได้

เพราะฉะนั้นความโกรธในขณะนั้นก็ต้องหยาบกระด้างมากกว่า ใช่ไหมคะ และถ้าถึงกับเจตนาฆ่า ยิ่งรุนแรงที่สุด เพราะเหตุว่าความโกรธโดยไม่ประทุษร้ายมี แต่ความโกรธถึงขั้นรุนแรงอย่างนั้น ก็ยิ่งเพิ่มกำลังของความโกรธขึ้น

ก็ทรงแสดงสภาพธรรมตามความเป็นจริง