เสียงแสดงธรรมเป็นอนิฏฐารมณ์ได้มั้ย

คุณบุตรสวงศ์ ในการแสดงธรรมก็มีเสียง เสียงแสดงธรรมเป็นอนิฏฐารมณ์ได้ไหม

ท่านอาจารย์ ต้องแยกละเอียดมากนะคะ ถ้าพูดถึงแต่ละทวาร เพราะเหตุว่ายกตัวอย่างที่จะให้เห็นชัด คนที่ใส่แหวนเพชร รู้สึกแข็งทางกาย สบายไหมคะ แต่ทางตาเป็นกุศลวิบาก

เพราะฉะนั้นจะเห็นว่า อวิชชามากแค่ไหน เราพูดถึงเรื่องกายวิญญัติ วจีวิญญัติ แต่ให้ทราบว่า เพียงเห็นว่าเป็นคน ตรงตามความเป็นจริงหรือเปล่า ยิ่งเห็นละเอียดจนถึงกับจำได้ถึงกายวิญญัติ ความคิด ความรู้สึกของคนที่เห็น ก็ยิ่งเป็นเรื่องความจำของจิตซึ่งละเอียด และทำให้เราไม่รู้ความจริงว่า แท้ที่จริงแล้วเราอยู่คนเดียวในโลกกับเรื่องราวต่างๆ ที่ปรากฏทางตาบ้าง หูบ้าง จมูกบ้าง ลิ้นบ้าง กายบ้าง แล้วทำให้เราคิดเป็นคน เป็นสัตว์ เป็นวัตถุต่างๆ แท้ที่จริงก็คือจิตเกิดขึ้นรู้อารมณ์เพียงชั่วขณะเดียว เพราะว่าความสุขความทุกข์มาจากการเห็นแล้วก็คิด ไม่ว่าจะเป็นทางตาเห็นเป็นคน เป็นสัตว์ ก็คิดถึงเรื่องของคนนั้น มีความผูกพัน มีความทุกข์เกิดขึ้นเพราะทางตา

เพราะฉะนั้นพระผู้มีพระภาค นอกจากจะทรงแสดงเรื่องของจักขุวิญญาณกับ รูปารมณ์ ก็ยังแสดงเรื่องผัสสะ เรื่องเวทนา เรื่องสัญญา เรื่องเจตนา ซึ่งติดตามมา ความจำ ความรู้สึก ความคิด การปรุงแต่งต่างๆ ซึ่งจากการเห็น ทำให้ไม่รู้ความจริงว่า แท้ที่จริงแล้วเป็นจิตชั่วขณะที่เกิดขึ้นแล้วก็ดับ