พรหมภูมิไม่มีโทสะแต่ยังมีโลภะและโมหะ

ท่านอาจารย์ อกุศลจิตเกิดในสวรรค์ได้ไหม ได้ ถ้ายังไม่ได้ดับเป็นสมุทเฉท เกิดในรูปพรหม ได้ไหม ได้ เว้นโทสมูลจิต นี่ก็จะเห็นได้ว่าแม้อกุศลประเภทต่างๆ ก็ต้องเว้นตามภูมิ ต่างๆ ด้วย แม้ว่ายังไม่ได้ดับเป็นสมุทเฉท แต่ว่าไม่มีปัจจัยที่จะเกิดสำหรับโทสมูลจิต ในรูปพรหมภูมิเป็นรูปพรหมบุคคล กว่าจะได้กุศลในระดับที่ไม่เกิดในสวรรค์ เกิดเป็น เทพจริงแต่เป็นเทพที่เป็นพรหม เป็นรูปพรหมบุคคล ก็จะเห็นได้ว่าอบรมเจริญกุศลมาก แล้วก็เวลาที่เกิดในภูมินั้นแล้ว อารมณ์ของพรหมโลกประณีตกว่าอารมณ์ของสวรรค์ เพราะฉะนั้นก็ไม่มีปัจจัยที่จะให้โทสมูลจิตเกิดเลย ลองคิดถึงที่ไหนที่จะไม่มีโทสมูลจิต เกิดเลย คนที่เป็นเจ้าโทสะ และก็ไม่อยากมีโทสะจริงๆ ถ้ายังไม่ถึงพระอนาคามีบุคคลก็ ต้องเป็นถึงการเกิดในรูปพรหมบุคคลจึงจะละโทสะได้ชั่วคราวระหว่างที่เกิดเป็นรูป พรหมบุคคล แต่ถ้าเป็นพระอนาคามีบุคคลดับได้เป็นสมุทเฉท ไม่มีเชื้อของโทสะที่จะ เกิดแม้เพียงความขุ่นใจเล็กน้อยก็ไม่มี นี่แสดงให้เห็นถึงปัญญาที่ต่างขั้น ปัญญาที่ สามารถที่จะทำให้กุศลจิตเกิดมากจนกระทั่งเป็นความสงบที่มั่นคง อกุศลจิตเกิดไม่ได้ แม้ว่าเกิดในรูปพรหม เป็นรูปพรหมบุคคล โทสมูลจิตก็ยังเกิดไม่ได้ แต่โลภะเกิดได้ ทั้ง ๘ เห็นไหมว่าโลภะนี่ครองจิตใจ ไม่ได้จากพรากไปไหนเลย ไม่ว่าจะอยู่ในภพใดๆ ก็จะไม่ขาดโลภะเลย แต่ว่าถ้าเกิดเป็นรูปพรหมบุคคลไม่มีโทสะ แต่ก็มีทั้งโลภมูลจิต และโมหมูลจิต

ที่มา ...

พื้นฐานพระอภิธรรม ตอนที่ 116