ความทรงจำ
อ.กุลวิไล ความทรงจำเรื่องราวของสิ่งที่มีอยู่จะยากที่จะพรากจากความที่เป็นเรา
ท่านอาจารย์ เช่นขณะนี้เป็นเราใช่ไหม ทรงจำว่ามีเรา แต่จริงๆ แล้วจิต เจตสิก รูป เกิดดับหมดทุกขณะ
อ.กุลวิไล พูดถึงสักกายทิฏฐิที่เป็นความเห็นผิดว่าขันธ์ ๕ เป็นตัวตนหรือเป็นเรา ซึ่งขณะนั้นจะต้องเป็นขณะที่มีความคิดว่ารูปก็ดี สัญญา เวทนาซึ่งก็เป็นขันธ์ ๕ ที่ยึดถือว่าเป็นเรา แต่ไม่ใช่ขณะที่ทรงจำว่าสิ่งนี้เป็นสิ่งใด เพราะว่าถึงท่านพูดถึงวิปลาสยังมีทั้งทิฏฐิวิปลาส สัญญาวิปลาส และก็จิตตวิปลาส ซึ่งพระโสดาบันแน่นอนละทิฏฐิวิปลาส ความคลาดเคลื่อนสำหรับความเห็นผิดนั่นเอง แต่ความจำก็ยังมีสัญญาที่จำว่าเป็นสัตว์ บุคคล ตัวตน
ท่านอาจารย์ พระอริยบุคคลขั้นพระโสดาบันยังมีวิปลาสในสภาพที่เป็นทุกข์ว่าเป็นสุข ในสภาพที่ไม่งามว่างาม
อ.กุลวิไล แล้วอย่างในกรณีที่เห็นว่าเป็นสิ่งหนึ่งสิ่งใด แต่ขณะนั้นก็ไม่ใช่เป็นขณะที่มีความคิดว่าสิ่งนั้นมีจริง เพราะว่าเป็นการที่รู้จากการทรงจำว่านี้คือสิ่งสิ่งใด ซึ่งเป็นความทรงจำเท่านั้นเอง แต่ไม่ใช่เป็นขณะที่เป็นความคิดหรือยึดถือว่ามีสัตว์ บุคคล ตัวตน ก็คนละขณะกัน
ท่านอาจารย์ เพราะฉะนั้นแม้แต่ความทรงจำ ความทรงจำของปุถุชน ความทรงจำของพระอริยบุคคลขั้นพระโสดาบัน ความทรงจำของพระอรหันต์ซึ่งเป็นอเสกขบุคคลก็ต่างกัน แต่ความทรงจำต้องมี
หมายเหตุ เสียงซ้ำ ๒ รอบ
ที่มา ...