ภวังคจิตแทรกคั่นระหว่างวิถีจิต

ผู้ฟัง จุติจิตเกิด แล้วก็ปฏิสนธิ แล้วก็มีภวังคจิต ในภวังคจิต มี ๓ ขณะ

ท่านอาจารย์ ไม่ใช่ค่ะ จะไปในภวังคจิตมี ๓ ขณะ นี้ไม่ได้ อันนี้ต้องเข้าใจว่า จิตขณะ หนึ่งมีอายุที่สั้นมาก คือ อนุขณะ ๓ ขณะ ในจิตดวงหนึ่ง มีอนุ ๓ ขณะ คือ ขณะที่เกิดขึ้น อุปาทขณะ ฐีติขณะ คือ ขณะที่ตั้งอยู่ ภังคขณะ คือ ขณะที่ดับ

เพราะฉะนั้นไม่ว่าจะเป็นปฏิสนธิจิตก็มี ๓ ขณะ ภวังคจิตก็มี ๓ ขณะ จักขุวิญญาณจิตก็มี ๓ ขณะ จิตในภพไหนภูมิไหนทั้งสิ้น ขณะที่ย่อยกว่าขณะหนึ่งก็คือ อุปาทขณะ ฐีติขณะ ภังคขณะ แต่ไม่ได้หมายความว่าจะมี ๓ ดวงเล็กๆ อยู่ในดวงใหญ่ๆ ทำเป็นรูปกลมๆ เล็กๆ ๓ วงอยู่ในวงใหญ่ ไม่ใช่อย่างนั้น เพียงแต่ให้ทราบว่า อายุของจิตที่ว่าสั้น ก็ยังสามารถที่จะซอยแบ่งแยกความต่างกันเป็น ขณะเกิดไม่ใช่ขณะดับ ไม่ใช่ขณะที่ตั้งอยู่

เพราะฉะนั้นในขณะที่เกิดก็ยังเป็นจิตนี้เอง ดวงเดียว สั้นมาก ขณะเดียวนั่นเอง แต่ขณะที่เกิดไม่ใช่ขณะที่ดับ

นี่คือการแสดงพระธรรมด้วยพระปัญญาคุณของพระผู้มีพระภาค ซึ่งสิ่งที่ดับเร็วเหลือเกิน ก็ยังแสดงความต่างของขณะย่อยว่า ขณะที่เกิดไม่ใช่ขณะที่ดับ ไม่ใช่ขณะที่ตั้งอยู่ แล้วต่อไปก็จะมีความละเอียดถึงกับว่า รูปใดเกิดในอุปาทขณะ หรือรูปใดเกิดใน ฐีติขณะ รูปใดเกิดในภังคขณะ ที่ในจิตดวงหนึ่งจะมีอดีตภวังค์ ภวังคจลนะ ภวังคุปเฉท ในจิตดวงหนึ่งนี่ไม่มี

ระหว่างที่จิตไม่มีการเห็น ไม่ได้ยิน ไม่ได้กลิ่น ไม่ลิ้มรส ไม่รู้สิ่งที่กระทบสัมผัสทางกาย ไม่คิดนึก แม้แต่ฝันก็ไม่มี ขณะนั้นต้องเป็นภวังคจิต เพราะเหตุว่าภวังคจิตหมายความถึงจิตซึ่งดำรงภพชาติความเป็นบุคคลนั้น จนกว่าจะจุติ จนกว่าจะตาย แต่ระหว่างที่ยังไม่ตาย ทุกคนก็จะต้องมีการเห็น การได้ยิน คั่นแทรกภวังคจิต ก่อนได้ยินจิตเป็นอะไร คะ

ผู้ฟัง เป็นภวังคจิต

ท่านอาจารย์ ก่อนเห็น

ผู้ฟัง ก่อนเห็นเป็นภวังคจิต

ท่านอาจารย์ ก่อนคิดนึก

ผู้ฟัง เป็นภวังคจิต

ท่านอาจารย์ หลังปฏิสนธิจิต

ผู้ฟัง เป็นภวังคจิต

ท่านอาจารย์ ก่อนจุติจิต

ผู้ฟัง เป็นภวังคจิต

ท่านอาจารย์ จุติจิตแล้ว

ผู้ฟัง เป็นภวังคจิต

ท่านอาจารย์ ไม่ได้ จุติจิตแล้วต้องเป็นปฏิสนธิจิตทันที

ผู้ฟัง ต้องไม่มีภวังค์คั่น

ท่านอาจารย์ ไม่มีภวังค์คั่นระหว่างจุติกับปฏิสนธิเลย ทันทีที่จุติจิตดับ เป็นอนันตรปัจจัยให้ปฏิสนธิจิตเกิด ซึ่งจิตอื่นจะเกิดไม่ได้ เพราะฉะนั้นถ้าจะร้องไห้เสียใจเพราะใครสิ้นชีวิต ก็ให้ทราบว่าเขาเกิดแล้ว แล้วก็ครอบครัวนั้นก็อาจจะดีใจ มีสมาชิกใหม่ แต่ว่าครอบครัวก่อนก็โศกเศร้าเสียใจ สมาชิกหายไปคนหนึ่ง หรืออะไรอย่างนั้น แต่ความจริงไม่มีวันที่จะพ้นไปจากสังสารวัฏฏ์ เพียงแต่ว่าเปลี่ยนสภาพ