ชวนวิถีจิตมีเพียงเวทนา ๓

ผู้ฟัง อยากจะขอเรียนถามท่านอาจารย์สมพรว่า ในจิตทุกๆ ดวงที่เกิดขึ้นจะต้องประกอบด้วยเวทนาเจตนาเจตสิก ซึ่งเป็นเจตสิกที่ทำหน้าที่เสวยอารมณ์ แล้วก็ชวนจิตก็เป็นจิตที่เสพอารมณ์ หรือเสวยอารมณ์เหมือนกัน ทีนี้ก็เกิดข้อสงสัยว่าทำไมจิตจึงไม่สามารถจะเป็นชวนจิตได้ทุกดวง ทั้งๆ ที่จิตแต่ละดวงก็ต้องประกอบด้วยเวทนาเจตสิกซึ่งเป็นเวทนาที่เสวยอารมณ์ เพราะฉะนั้นการเสวยอารมณ์ของเวทนาเจตสิกจะต่างหรือเหมือน หรือแตกต่างอย่างไรกับการเสวยอารมณ์ของชวนวิถีจิต ขอเรียนถามอาจารย์สมพร

อ.สมพร คำว่า “จิต” มันก็ต้องมีเวทนาเสมอ แต่ว่าเวทนาที่เกิดร่วมกับจิตเกิดที่ไหน จิตนั้นเป็นวิบาก ก็ไม่ใช่ชวนจิต หรือจิตเป็นกิริยา ๒ ดวง ไม่ใช่มหากิริยา ก็ไม่ใช่ชวนจิต ถ้าจิตเกิดในชวนะ ๕ ดวงนั้น เวทนามันก็ต้องเกิด เวทนาต้องเกิดกับจิตทุกดวง แต่ว่าเวทนาอะไร เป็นสุขเวทนา หรือทุกขเวทนา หรืออุเบกขาเวทนา

ทีนี้เวทนาที่เกิดใน ชวนจิต ถ้าปุถุชนก็มีเวทนาที่เป็นโทมนัสเวทนา ถ้าเป็นกุศลก็เป็นโสมนัสเวทนา เพราะว่าสุขเวทนานั้นเกิดทางกาย เป็นวิบาก ทุกขเวทนาเกิดทางกาย เป็นวิบาก กุศลหรืออกุศลนั้นเกิดทางใจ เรียกว่าโสมนัสหรือโทมนัส ดังนั้นในชวนะต้องมีโสมนัส โทมนัส และอุเบกขา เพียง ๓ อย่าง ไม่มีสุขเวทนา ไม่มีทุกขเวทนา

ผู้ฟัง สุขเวทนา ทุกขเวทนาเกิดกับวิบากจิต ซึ่งสืบสันดานไม่ได้ ขอบพระคุณ