นึกเอาแต่ไม่รู้ลักษณะที่เป็นปรมัตถ์

ผู้ฟัง พระคุณเข้าจะมีความคิดเป็นเป็นประการใดเกี่ยวกับลักษณะทั้ง ๓

พระคุณเจ้า เจริญพร อาตมาจะขอถามคำถามด้วย คือ ก่อนครั้งพุทธกาลก็มีคนที่เห็นความทุกข์ เห็นความไม่เที่ยง ก็ออกจากเรือนบวชเป็นบรรพชิต แล้วเป็นฤๅษี ก็มี การที่เขาเห็นความทุกข์หรือเห็นความไม่เที่ยง ซึ่งเราได้ศึกษารู้ว่าลักษณะทั้ง ๓ ไม่แยกจากกัน ทำไมเขาสามารถเห็นความทุกข์ได้ เห็นความไม่เที่ยงได้ แต่ทำไมไม่สามารถรู้ถึงความเป็นอนัตตา จะถามโยมอาจารย์

ท่านอาจารย์ นึกเอา เช่น เกิดเป็นทุกข์ เวลานี้ตั้งหลายคนก็คงจะคิดออกว่า เกิดมาเป็นทุกข์ที่ต้องเห็น ต้องรับประทานอาหาร ต้องอาบน้ำ ต้องทำธุระ ต้องอะไรตั้งหลายอย่าง เพราะฉะนั้นโดยการที่คิดนึกถึงสภาพความจริง ซึ่งแท้ที่จริงแล้วเป็นทุกข์แน่ๆ การที่เราต้องเกิดมา แล้วก็ต้องทำ ไม่ทำก็ไม่ได้ เกิดมาแล้วก็ต้องเห็น จะไม่เห็นก็ไม่ได้ ต้องได้ยิน แล้วก็ต้องคิดนึกด้วย แล้วจิตที่คิดนึกก็คิดนึกวิจิตรต่างๆ กัน ทำให้เกิดเรื่องราวต่างๆ สุขทุกข์ต่างๆ มากๆ บางคนก็อาจจะมองเห็นแล้วว่าการเกิดนี้เป็นทุกข์ แต่ไม่ใช่รู้ลักษณะที่เป็นปรมัตถธรรม