ไม่ใช่เพียงตอบโดยชื่อ

ท่านอาจารย์ เพราะฉะนั้นการอบรมเจริญปัญญา ผู้ที่เป็นสาวกคือผู้ฟัง ไมใช่ฟังผ่านหูคือได้ยิน แต่ฟังพิจารณาให้เข้าใจ แล้วก็รู้ว่าสภาวะหรือสภาพธรรมกำลังมีปรากฏให้พิสูจน์จริงๆ เพราะฉะนั้นก็จะเข้าใจคำสอนทั้งหมดของพระผู้มีพระภาคว่า จุดประสงค์คือเพื่อให้ผู้ฟังเกิดปัญญาของตนเอง แล้วก็สามารถที่จะประจักษ์แจ้งลักษณะของสภาพธรรมที่กำลังปรากฏในขณะนี้ด้วย ไม่ใช่ว่าเรียนไปเฉยๆ แล้วก็เข้าใจว่ารู้มากๆ

อ.นิภัทร เรื่องของตัวเราเป็นเรื่องที่เข้าใจยากจริงๆ เพราะว่าถ้าจะเข้าใจเรื่องตำราหรือจำตามตำรา พอจะจำได้หรือพอจะเข้าใจได้ แต่พอหันจะมาเข้าใจเรื่องของตัวจริงๆ ขณะเห็นนี้ มีธรรมหรือเปล่า มีจิตหรือเปล่า ขณะได้ยินมีธรรมหรือเปล่า มีจิตหรือเปล่า ส่วนใหญ่ก็จะไม่ค่อยคำนึงถึง เพราะฉะนั้นผมว่ามันเป็นเรื่องที่ห่าง ถึงแม้จะมีอยู่จริง แต่ก็เป็นเรื่องที่ห่าง

ท่านอาจารย์ ค่ะ หรือมิฉะนั้นก็ตอบโดยชื่อ ซึ่งเคยตอบกันมาแล้วว่า จิตเห็นมี เป็นอเหตุกจิต มีเจตสิกเกิดเท่าไร พวกนี้ก็เป็นการตอบโดยชื่อทั้งนั้น แต่ว่าจริงๆ แล้ว ไม่ใช่เพียงขั้นตอบโดยชื่อ จะต้องมีความเข้าใจเพิ่มขึ้นเป็นลำดับขั้น คือ ระดับขั้นฟัง เป็นความเข้าใจขั้นหนึ่ง แล้วระดับขั้นที่มีสติเกิดขึ้นระลึกที่ลักษณะของสภาพธรรมที่กำลังปรากฏ แล้วความเข้าใจก็เพิ่มขึ้นด้วย นี่ก็เป็นการศึกษาอีกขั้นหนึ่ง