อกุศลฌานก็มี

ผู้ฟัง กราบเรียนถามหน่อย สมาธิเป็นได้ทั้งกุศล และอกุศล แต่เมื่อสมาธิแนบแน่นถึงอัปปนาสมาธิ ก็กลายเป็นฌานจิต ซึ่งมีแต่กุศลโดยส่วนเดียวในขณะนั้น แต่ว่าผู้ที่เจริญสติปัฏฐานรู้ลักษณะของรูปที่ปรากฏ ในขณะนั้นก็เป็นกุศลเช่นเดียวกัน บางครั้งฌานจิตก็เกิดได้ในขณะที่โลกุตตรจิตเกิด แต่ว่าในมรรคมีองค์ ๘ ระบุว่า ศีล สมาธิ ปัญญา ทำไมไม่ระบุว่าศีล ฌาน และปัญญา เพราะว่าถึงขั้นสมาธิก็ยังเป็นทั้งกุศล และอกุศล แต่ฌานนั้นรู้สึกว่าเป็นกุศลเพียงส่วนเดียว กระผมขอคำอธิบายด้วยครับ ขอบพระคุณครับ

ท่านอาจารย์ ก็เป็นการแสดงว่า การอบรมเจริญสติปัฏฐานไม่ต้องไปเจริญภาวนาหรือฌาน แต่หมายความว่าในขณะใดที่สติปัฏฐานเกิด ขณะนั้นก็ไม่ใช่ว่าสติปัฏฐานเกิดก็ไม่ใช่ว่าปราศจากสมาธิ หรือเอกัคตาเจตสิก

ผู้ฟัง ที่น่าแปลกคือว่า ในขณะที่เราเจริญสมาธิ ชัดเจนว่าเป็นกุศลก็ได้อกุศลก็ได แต่เมื่อฌานจิตเกิดมันกลายเป็นกุศลส่วนเดียว ใช่ไหมครับ

ท่านอาจารย์ ถ้าละเอียด จะมีอกุศลฌานด้วย

ผู้ฟัง มีอกุศลฌานด้วย

ท่านอาจารย์ เพราะฉะนั้นต้องเข้าใจว่า กำลังกล่าวถึงเรื่องของกุศลหรือเรื่องของ อกุศล อย่างวิสุทธิมรรคก็จะกล่าวถึงแต่เฉพาะกุศลฌาน เพราะชื่อเรื่องบอก แล้วว่า วิสุทธิมรรค แต่ถ้าในที่อื่น อกุศลฌานก็มี