เพราะเป็นคนมักโกรธ

ผู้ฟัง ส่วนอีก ๓ อย่าง คือ มีอัธยาศัย เป็นคนมักโกรธ แล้วก็อีกประการหนึ่ง มีความไม่สุขุมเป็นปกติ อีกประการก็มีการฟังพระสัทธรรมน้อย ๔ อย่าง อีกอย่างก็คือประสบกับอารมณ์ที่ไม่ดีอย่างที่ท่านอาจารย์ได้กล่าวไปแล้ว

ทีนี้ในประเด็นที่ว่า มีอัธยาศัยเป็นคนมักโกรธ คนมักโกรธคือคนที่โกรธง่าย คือ มีนิสัยช่างโกรธ ทั้งๆ ที่บางเรื่องไม่มีเหตุผลสมควรที่จะโกรธก็โกรธ อะไรนิดหนึ่ง อาหารไม่อร่อย หรือว่าเห็นอะไรสกปรกนิดหน่อยก็โกรธง่าย ความเป็นคนมักโกรธ เป็นเพราะเหตุใดคะ อาจารย์คะ

ท่านอาจารย์ การสะสม โกรธบ่อยๆ วันหนึ่งก็ต้องโกรธง่าย

ผู้ฟัง คือสะสมมาก่อนหน้าชาตินี้มานานแล้วที่จะโกรธง่ายๆ

ท่านอาจารย์ ชาติก่อน ชาตินี้ ชาติไหนก็คือการสะสม

ผู้ฟัง สะสมมาแล้วที่จะโกรธง่าย ใช่ไหมคะ ท่านอาจารย์สมพรมีอะไรเพิ่มเติมไหมคะ คนมักโกรธ

อ.สมพร เรื่องความโกรธในอดีตเราก็สั่งสมมามาก สั่งสมมาไม่ใช่น้อย เมื่อเราสั่งสมในอดีตมามาก ในชาตินี้ที่เขาบอกว่าโทสจริต เรามักจะมีโทสจริต ก็เพราะในอดีตเราสั่งสมเรื่องโทสะ เล็กนิดหน่อยก็โกรธ เมื่อโกรธบ่อยๆ สั่งสมมากเข้าๆ พอเกิดมาใหม่ในชาตินี้ สิ่งที่เราสั่งสมไม่ได้สูญหาย เมื่อประสบกับอารมณ์อย่างใดอย่างหนึ่ง เราก็โกรธอีก ไม่พอใจอีก มักจะมีแต่เรื่องไม่พอใจอยู่เสมอ เพราะว่าเราสั่งสมมาแล้ว สิ่งที่สั่งสมมาก็มาปรากฏอีกครั้งหนึ่ง แล้วเราก็สั่งสมต่อไปอีก จิตก็เศร้าหมองอยู่ตลอดเวลา อีกนัยหนึ่งท่านกล่าวว่า ที่เรามีโทสะในชาตินี้มาก เพราะในชาติก่อนเราทำกุศลแล้ว มีโทสะเป็นบริวาร ที่เราเกิดมาในชาตินี้ด้วยอำนาจกุศลนั้น กุศลอันนั้นที่มีโทสะเป็นบริวารนั้น พอชาตินี้เกิดขึ้นเราก็มักจะมีโทสะอีกนั่นแหละแวดล้อม แวดล้อมอะไร แวดล้อมจิตของเราเอง

ผู้ฟัง อาจารย์คะ ขอประทานโทษ กุศลที่มีโทสะเป็นบริวาร ทำไมโทสะเป็นบริวารของกุศลได้อย่างไร

อ.สมพร คืออย่างนี้นะครับ คำว่า “บริวาร” หมายความว่าเรามีความไม่สบายใจ เกี่ยวกับคำพูดหรือการเห็น หรือการอะไรทุกสิ่งทุกอย่าง แล้วขณะนั้นเราก็ทำกุศลด้วย กุศลเป็นกุศล ไม่ใช่อกุศล ความไม่สบายใจเป็นโทสะ เป็นอกุศล เมื่อกระทำกุศลแล้วก็ยังนึกถึงแต่สิ่งที่ไม่ดีอีก ก็คือโทสะ คือไม่สบายใจ เรียกว่าแวดล้อม บริวารหมายถึง แวดล้อม เมื่อจะกระทำกุศล โทสะก็เกิดขึ้นก่อน กระทำกุศลแล้ว โทสะก็เกิดขึ้นอีก ก็เหมือนบริวารแวดล้อมจิต เมื่อแวดล้อมจิตอย่างนี้ เราเกิดมาด้วยกุศลนั้น เกิดเป็นมนุษย์ต้องเป็นกุศล อกุศลซึ่งเป็นบริวารก็ติดตามมาด้วย เพราะว่าการสั่งสมเคยชิน การสั่งสมเป็นปัจจัยให้เกิดอีก