โทษน้อย - คลายช้า โทษมาก - คลายเร็ว

ผู้ฟัง อยากจะขอเรียนถามท่านอาจารย์สุจินต์กรุณาอธิบายว่า ราคะมีโทษน้อย คลายช้า โทสะมีโทษมาก คลายเร็ว ไม่ทราบว่าเป็นอย่างไรคะ

ท่านอาจารย์ วันนี้คุณสุนานมีโลภะมากหรือโทสะมาก

ผู้ฟัง น่าจะมีโลภะมาก

ท่านอาจารย์ จริงๆ คะ เอาจริงๆ โดยการศึกษาพอจะทราบได้

ผู้ฟัง โลภะมากว่า

ท่านอาจารย์ โลภะมีมากกว่า หายช้าแน่นอน แต่ว่าไม่ได้เห็นคุณสุนานทำอะไรที่เป็นโทษ ใช่ไหมคะ ทั้งๆ ที่มีโลภะมาก

ผู้ฟัง เป็นโทษ หมายความถึงว่า เบียดเบียนเลยหรือคะ

ท่านอาจารย์ ค่ะ เพราะเหตุว่าธรรมดาทุกคน ถ้าไม่มีโลภะแล้ว ก็คงจะไม่เป็นอย่างนี้ เพราะเหตุว่าผู้ที่ไม่มีโลภะ คือ พระอรหันต์เท่านั้น ใช้คำว่าเท่านั้น แล้วก็หมายความ รวมถึงอกุศลทั้งหมดด้วย ถ้าไม่มีโลภะแล้ว อกุศลธรรมทั้งหลายก็ไม่มี อวิชชา โทสะ อะไรๆ ก็ไม่มี เพราะฉะนั้น จะเห็นได้ว่าทุกคนมีโลภะแบบสมโลภะ โลภะปกติธรรมดา ลืมตาตื่นขึ้นมาก็ติดข้องในสิ่งที่เห็น ในเสียงที่ได้ยิน ในกลิ่น ในรส ในโผฏฐัพพะ ในเรื่องราวที่คิดนึก นี่ก็เป็นเรื่องของโลภะ ประจำทีเดียว แล้วก็นานๆ ก็แทรกด้วยโทสะ คือความขุ่นเคืองใจ แล้วแต่ระดับขั้นของความขุ่นเคืองใจ แต่ว่าถ้ามีมาก ก็คงจะทำให้เกิดโทษ คือ เกิดความไม่สบายใจของตัวเอง นี่ประการหนึ่ง แล้วก็ยังทำให้คนอื่นพลอยไม่สบายใจด้วย ด้วยกาย ด้วยวาจาของตน แล้วถ้ามีกำลังมาก ก็เป็นเหตุให้เกิดทุจริตกรรมได้ เพราะฉะนั้น จะเห็นได้ว่า โทสะก็มีโทษมาก แต่ว่าวันหนึ่งๆ โทสะอย่างนั้นแม้ว่าจะแรงมาก ในวันหนึ่งๆ ก็มีจำนวนหรือปริมาณไม่เท่ากับโลภะ เพราะเหตุว่าจะสังเกตได้ว่า ถ้าเราโกรธมาก แล้ววันหนึ่งเราเป็นอย่างนั้นทั้งวันหรือเปล่าคะ แต่ว่าโลภะทั้งวัน เพราะฉะนั้น ก็แสดงให้เห็นว่า โทสะโทษมาก แต่ว่าคลายเร็ว มากกว่าโลภะซึ่งมีโทษน้อย จริง ไม่ได้เบียดเบียนใคร แต่ว่ามีประจำ ยากที่จะดับได้ จึงเรียกว่าคลายช้า