สนทนาธรรมที่สหรัฐอเมริกา ๑๑๔

สนทนาธรรมที่สหรัฐอเมริกา ๑๑๔

ผู้ฟัง อยากจะให้ท่านอาจารย์ช่วยกรุณาอธิบายถึงอธิศีล อธิจิต อธิปัญญาว่า เป็นช่วงขณะไหน

ท่านอาจารย์ ขณะที่สติปัฏฐานเกิดระลึกรู้ลักษณะของสภาพธรรม

ผู้ฟัง ทำไมถึงเรียกว่า เป็นอธิศีล อธิจิต อธิปัญญา

ท่านอาจารย์ เพราะสามารถจะรู้ลักษณะของสภาพธรรมทุกระดับ

ผู้ฟัง แล้วตอนนั้นจะถือว่ามีศีลได้อย่างไรคะ

ท่านอาจารย์ เพราะเหตุว่ามีความรู้ถูกต้อง

ผู้ฟัง แต่ว่าศีลคือการวิรัติ ใช่ไหมคะ ขณะนั้นเรายังไม่มีอะไรวิรัติเลย

ท่านอาจารย์ นั่นเป็นศีลหนึ่งในหลายๆ ศีล ศีลอื่นก็มี ศีลคือการไม่ก้าวล่วงทุจริต ขณะที่เป็นกุศล แม้แต่ขณะที่ให้ ขณะนั้นเป็นอะไร ไปทำทุจริตอะไรหรือเปล่า ขณะที่ให้ทาน ต้องไม่โกรธด้วย ใช่ไหมคะ ต้องมีอโลภะ ต้องมีอโทสะ ไม่มีการเบียดเบียน กายวาจาขณะนั้นจะเป็นอกุศลไม่ได้

ผู้ฟัง ขณะที่ให้ทานถือว่าเป็นศีลด้วยหรือเปล่าคะอาจารย์

ท่านอาจารย์ เวลาใดที่กุศลจิตเกิดขึ้น เป็นกุศลที่ไม่มีทุจริต แล้วก็แล้วแต่กุศลจะเป็นไปในเรื่องใด จะเป็นทาน หรือเป็นความสงบของจิต ก็ต้องเป็นการไม่เบียดเบียน ไม่ทำร้ายคนอื่นอยู่แล้ว

ผู้ฟัง แต่ทำไมถึงได้แยกหัวข้อ ทานก็คือทาน ศีลก็คือศีล

ท่านอาจารย์ แสดงถึงขณะที่กุศลจิตเกิดเป็นไปในลักษณะใด

ผู้ฟัง แต่ว่าจริงๆ แล้วขณะที่ให้ทานก็มีศีลด้วย

ท่านอาจารย์ ศีลละเอียดกว่านั้นมาก แม้แต่ขณะที่นั่งเฉยๆ แต่สังวร หรือ เป็นอินทรียสังวร สติเกิดระลึกลักษณะของสภาพธรรม ขณะนั้นก็เป็นศีล คนที่อบรมเจริญทั้งความสงบ ทั้งสติปัฏฐาน จะกล่าวว่าไม่มีศีลไม่ได้เลย

ผู้ฟัง เคยทราบว่าศีลแปลว่าปกติ เพราะฉะนั้นก็อาจจะเป็นได้ทั้งกุศล และอกุศล

ท่านอาจารย์ นั่นก็เป็นอีกนัยหนึ่ง แต่เวลาที่เราพูดถึงเรื่องของส่วนที่ดี เราจะเว้นอกุศลศีล ไม่กล่าวถึงตรงนั้น

เพราะฉะนั้น ก็ต้องเป็นความละเอียด อย่างหัวข้อเรื่องของ วิสุทธิมรรค จะไม่พูดถึงอกุศลศีลเลย เพราะเป็นหนทางที่จะทำให้วิสุทธิ