สนทนาธรรมที่สหรัฐอเมริกา ๑๒๘
สนทนาธรรมที่สหรัฐอเมริกา ๑๒๘
ผู้ฟัง พรหม ชั้นพรหมบางชั้นไม่มีรูป มีนาม บางชั้นไม่มีรูป ไม่มีนาม คือมีอยู่แต่ลมหายใจก็มี เป็นอย่างไร
ตอบ ก็ต้องทราบว่า ผลของกรรมอะไรที่ทำให้ผู้นั้นไปเกิดเป็นอรูปพรหม อรูปพรหมก็เป็นภูมิของผู้ไปเกิดที่นั่น เพราะฉะนั้น การบำเพ็ญกุศลกรรมที่ทำให้ผู้นั้นไปเกิดเป็นอรูปพรหม จะต้องเป็นกุศลขั้นสูง ขั้น ๑ เป็นอรูปฌาน เป็นกุศลจิตขั้นอรูปฌานเป็นฌานจิตขั้นสูงมากเลย แล้วการที่ไปเกิดเป็นอรูปพรหมเป็นวิบาก คือเป็นผลของกรรม ของฌานกุศลจิตขั้นอรูปพรหม แล้วก็ในภูมินั้นก็ไม่มีรูป ทีนี้ลมหายใจเป็นรูปหรือเป็นนาม ครับ คุณลุงสวน
ผู้ฟัง เป็นรูป
ตอบ เพราะฉะนั้น ในอรูปพรหม หมายความว่า เป็นภูมิที่ไม่มีรูป เพราะฉะนั้น จะมีลมหายใจได้ไหมครับ ไม่ได้ มีแต่จิตกับเจตสิกที่เป็นนามธรรมแค่นั้นเอง รูปไม่สามารถมีได้เลยในภูมินั้น
ท่านอาจารย์ ไม่มีรูปนี้ ไม่สนุกหรือคะ แล้วก็มีทุกข์หรือเปล่า เพราะมีรูปจึงมีทุกข์หรือเปล่า ไม่ค่ะ ปวดเจ็บ ถ้าไม่มีตา จะเจ็บตาไหม ถ้าไม่มีหูจะเป็นโรคหูไหม เพราะฉะนั้น เป็นรังของโรคหรือเปล่า รูปนี่ แล้วจะสนุกอย่างไรคะ ตอนมีโรค
เพราะฉะนั้น ต้องเป็นผู้ที่มีปัญญาที่สามารถจะเห็นได้ว่ากรรมใดๆ การกระทำใดๆ ของเรา เพราะเรามีรูปแล้วเราติดข้องในรูป รูปก็เป็นเหตุให้เรากระทำทุจริตกรรมได้ เนื่องจากรูปนี้เอง แล้วก็ถ้าไม่มีรูปเลย นามล้วนๆ นามอย่างเดียว จะกระทำกรรมอะไร ที่จะให้คนอื่นเดือดร้อนได้ไหมคะ จะไปตีรันฟันแทงกับใครได้ไหม ถ้ามีแต่นามธรรม เพราะฉะนั้น เมื่อเห็นโทษของรูป จึงอบรมเจริญกุศลประเภทที่เป็นฌานจิตที่สงบถึงขั้นรูปฌาน แล้วก็ยังต้องมีรูปอยู่ เพราะฉะนั้น จึงอบรมเจริญฌานกุศลซึ่งไม่มีรูปเป็นอารมณ์ ซึ่งต้องได้รูปฌานก่อน ไม่ใช่ว่ายังไม่ได้รูปฌานเลย แล้วก็ไปทำอรูปฌาน ต้องได้ถึงฌานขั้นสูงสุดของรูปฌาน คือ รูปฌานที่ ๕ แล้วถึงจะหน่ายในรูปด้วยเจตนาอันนั้น ทำให้เมื่อถึงกาลที่สามารถบรรลุถึงอรูปฌาน ต้องได้อรูปฌาน คือ ฌานนั้นไม่มีรูปเป็นอารมณ์ ผลของอรูปฌานก็คือว่า เกิดในพรหมโลกซึ่งไม่มีรูปเลย พ้นทุกข์ ไม่เจ็บ ไม่ปวด ไม่ต้องเห็น ไม่ต้องได้ยิน ดีกว่าไหมคะ แต่ยากใช่ไหมคะ แต่ถึงกระนั้นก็ต้องกลับมาสู่ความเป็นอย่างนี้อีก เพราะว่ายังไมได้ดับกิเลส
การเกิดเป็นพรหมในพรหมภูมิ หรือว่าในอรูปพรหมภูมิ ถ้าไม่ใช่พระอริยบุคคล ก็ยังต้องกลับมาสู่ความเป็นอย่างนี้ เพราะยังมีเชื้อของความติดข้อง ในรูป ในเสียง ในกลิ่น ในรส ในทุกอย่าง เพียงแต่ว่าระงับไว้ได้ชั่วคราว ด้วยปัญญาระดับนั้น แต่ว่าวันหนึ่งก็ต้องกลับมาสู่ความเป็นอย่างนี้ เพราะว่าอรูปพรหมก็ไม่เที่ยง เกิดแล้วก็ต้องดับ คือถึงจุติ ทั้งหมดทุกชาติ ไม่ว่าจะเป็นใคร ในภูมิไหนทั้งสิ้น