เป็นห่วงเรื่องความเข้าใจ เข้าใจระดับหนึ่ง

สนทนาธรรมที่สหรัฐอเมริกา ๑๙๒

คุณศุกล เรื่องปฏิเวธ สำหรับส่วนตัวของกระผมไม่ค่อยเป็นห่วง แต่ว่าเป็นห่วงเรื่องความเข้าใจ แม้ว่าจะเข้าใจก็เป็นความเข้าใจระดับหนึ่ง

ท่านอาจารย์ แต่จริงๆ ธรรมไม่ต้องห่วงเลย เท่าไรก็เท่านั้น สบายๆ ปกติ เพราะเรารู้ว่า เราฝืนให้มีมากๆ ไม่ได้ ค่อยๆ สะสม ค่อยๆ เข้าใจไป อย่างวันนี้ ถ้าสนทนากันสัก ๒ ชั่วโมงแล้วเข้าใจเพิ่มขึ้นอีกหน่อยก็ยังดี ใช่ไหมคะ ไม่ใช่ว่าเราไปคิด ๒ ชั่วโมงแล้ว ต้องเข้าใจเกินกว่าที่ได้ฟัง หรือเท่ากับที่ได้ฟังเต็มที่ ๒ ชั่วโมง ไม่ใช่อย่างนั้นเลย ธรรมเป็นสิ่งที่มีจริง ฟังแล้วฟังอีก ก็คือฟังเรื่องของสภาพธรรม แล้วก็ค่อยๆ เข้าใจขึ้น ก็สบายใจ ไม่ต้องไปเป็นห่วงอะไรทั้งสิ้น ฟังเมื่อไรก็เบาใจ สบายใจที่ได้เข้าใจธรรม แต่เวลาที่ฟังแล้วห่วง เพราะอยากจะให้เข้าใจมากกว่านี้หรือเปล่า

คุณศุกล ต้องไว ต้อง

ท่านอาจารย์ ไม่ค่ะ ค่อยๆ รู้ไป ธรรมดาๆ

คุณศุกล ทราบอย่างที่ท่านอาจารย์อธิบายว่า จะต้องระลึกที่ลักษณะ จะต้องมีความไว

ท่านอาจารย์ ธรรมดาๆ ไม่ต้องไปไว ธรรมดาๆ ไปเรื่อยๆ

ศุกล คือไม่รู้ คือไม่รู้ รู้คือรู้

ท่านอาจารย์ เท่านั้น

คุณศุกล ครับ

ท่านอาจารย์ เบาไหมคะอย่างนี้

คุณศุกล ประเดี๋ยวเหมือนจะเฉื่อยชาไปครับ

ท่านอาจารย์ นั่นไงคะ เห็นไหม ใครคะ ใครคะ ใครบอกให้ไม่เฉื่อยชา

คุณศุกล จากสิ่งที่พูดออกไป

ท่านอาจารย์ ใคร ใครบอกให้ไม่เฉื่อยชา

คุณศุกล ตัวตนครับ

ท่านอาจารย์ ใคร

คุณศุกล โลภะ

ท่านอาจารย์ นั่นแหละ กว่าจะละ กว่าจะรู้ ไม่ต้องไปทำตามเขา เขาบอกให้ทำอะไรก็ไม่ต้องไปทำตามเขา เพราะว่าตามได้อย่างไร เขาให้ไปทำอย่างอื่น แทนที่จะเข้าใจลักษณะของสภาพธรรมทีละนิดเดียว เขาก็จะเอาให้มากๆ

คุณศุกล อย่างในกรณีที่ฟังธรรมจากท่านอาจารย์ ก็ฟังแล้วก็คล้อยตามไป ถือว่าเป็นการพิจาณาตามนี้ก็คือว่า

ท่านอาจารย์ เขาพิจารณาเองเสร็จ ขณะนี้ที่กำลังฟัง ไม่มีเราต่างหากที่จะไปพิจารณาเลย จิต เจตสิกทั้งนั้นเลย