นามกายเป็นธาตุรู้
ผู้ฟัง แล้วนามกาย
ท่านอาจารย์ นามกายไม่ใช่รูปใดๆ เลยทั้งสิ้น เป็นธาตุเป็นสิ่งที่มีจริง แต่เป็นธาตุรู้ ทันทีที่ธาตุรู้เกิดขึ้น ต้องรู้สิ่งหนึ่งสิ่งใด จะเกิดขึ้นเป็นธาตุรู้โดยที่ไม่มีสิ่งใดให้รู้หรือว่าไม่รู้สิ่งหนึ่งสิ่งใดไม่ได้เลย เช่นขณะนี้ นามกาย คือจิต และเจตสิกที่เกิดร่วมกัน รู้อารมณ์เดียวกัน ดับพร้อมกัน และถ้าในภูมิที่มีขันธ์ ๕ ก็เกิดที่รูปเดียวกันด้วย เพราะว่าในภูมิที่มีขันธ์ ๕ นามธรรมทั้งหมดต้องเกิดที่รูปหนึ่งรูปใด จะไม่อาศัยรูปเกิดไม่ได้เลย เพราะฉะนั้น สำหรับนามกาย ก็คือจิต และเจตสิก
ผู้ฟัง แต่ว่าเป็นสภาพนามที่แตกต่างจากรูป
ท่านอาจารย์ พอได้ยินคำว่า “กาย” เราเคยคิดว่าเป็นรูป พอได้ยินคำว่า “นามกาย” ก็เอาความคิดนั้นติดตามมา ว่านามก็คงมีกายแบบรูปที่เป็นรูปกาย แต่ไม่ใช่ นี่คือการที่จะต้องเข้าใจความหมายของคำในภาษาบาลี เพราะเหตุว่า “กาย”หมายถึงประชุมหรือที่ประชุม เพราะฉะนั้นในขณะนั้นจะมีสภาพธรรมเพียงอย่างเดียวไม่ได้ ถ้าอย่างเดียวแล้วจะไปประชุมอะไรที่ไหน เพราะฉะนั้นนามกาย ก็คือจิต และเจตสิกซึ่งเกิดพร้อมกัน ประชุมที่นี่ก็คือว่า แยกกันไม่ได้เลย เกิดพร้อมกัน และก็ดับพร้อมกัน และก็เป็นสภาพที่รู้อารมณ์เดียวกัน เพราะว่าเกิดพร้อมกัน และเป็นสภาพรู้ด้วย ต่อไปนี้ก็คงจะไม่งงกับคำว่า “กาย” ถ้าเข้าใจความหมายว่า “ประชุม” “ที่ประชุม”
ที่มา ...