การดับต้องดับที่เหตุ
ผู้ฟัง ตระหนี่ที่เกิดรวมกับโทสมูลจิต จะมีวิธีแก้ไขยังไงบ้างที่ทำให้จากหนักเป็นเบา จากเบาหายไป
ท่านอาจารย์ ทั้งหมดต้องด้วยความเข้าใจถูก เห็นถูกว่าเป็นสิ่งที่เป็นอกุศล ที่ไม่ได้นำประโยชน์อะไรมาให้เลย
ธรรมเป็นเรื่องที่ละเอียด ทุกคนไม่อยากจะมีอกุศลเลย ไม่อยากจะตระหนี่ ไม่อยากจะอิสสาด้วยหรือเปล่า ไม่อยากจะมีโลภะ ไม่อยากจะมีโทสะ ไม่อยากจะมีโมหะด้วยหรือเปล่า ก็คือสิ่งที่ไม่ดีทั้งหมด ก็ไม่มีใครอยากจะมี แต่ว่าถ้าไม่มีความเห็นที่ถูกจริงๆ ไม่สามารถที่จะดับอะไรได้เลยทั้งสิ้น อาจจะมีการคิด บางคนอาจจะคิดขึ้นมาได้ ไม่มีประโยชน์ เพราะว่าทุกคนก็มีกรรมเป็นของๆ ตน ใครจะได้ลาภมากน้อย เพราะเหตุที่ได้กระทำมาแล้ว ก็ไม่ต้องไปอิสสาริษยาใครเลย หรือว่าสิ่งที่มีอยู่ถ้าอยู่กับเราแล้วประโยชน์น้อย ถ้าคนอื่นได้รับสิ่งนั้นก็จะเป็นประโยชน์สำหรับเขา ไม่ว่าจะเป็นอาหาร ไม่ว่าจะเป็นเสื้อผ้า ไม่ว่าจะเป็นหนังสือหรืออะไรก็ตามแต่ ถ้าเห็นว่าคนอื่นจะได้รับประโยชน์กว่าการที่จะอยู่กับเราโดยที่ว่าไม่ได้เกิดประโยชน์อะไรเลย ก็สามารถที่จะสละไปให้ได้ ความคิดอย่างนี้อาจจะมีได้ตามการสะสม การพิจารณา การเข้าใจเหตุผล แต่ว่าไม่สามารถที่จะดับอกุศลใดๆ ได้เป็นสมุจเฉท ต้องอาศัยปัญญาความรู้ถูกหรือความเห็นถูกเพิ่มขึ้น จนกระทั่งสามารถที่จะละความเป็นเราในสภาพธรรมที่เกิดดับสืบต่อปรากฏในขณะนี้ จนกระทั่งรู้แจ้งอริยสัจจธรรมเป็นพระอริยบุคคลก็จะดับกิเลสตามลำดับขั้น
เพราะฉะนั้น พระธรรมที่พระผู้มีพระภาคทรงแสดงๆ ถึงเหตุที่ลึกมาก และก็นานมากที่ได้สะสมปรุงแต่งมาเป็นทุกขณะจิตในขณะนี้ ซึ่งไม่มีใครสามารถที่จะบันดาลให้เกิดขึ้นได้เลย ทำเห็นให้เกิดขึ้นไม่ได้ ทำกุศล ทำอกุศลไม่ได้เลย เพราะว่ามีปัจจัยเกิดแล้วจึงปรากฏว่ามี และก็กำลังเป็นลักษณะนั้นในขณะนั้น
เพราะฉะนั้น ปัญญาที่อบรมจนรู้แจ้งอริยสัจจธรรมเท่านั้น ที่จะดับกิเลสได้เป็นสมุจเฉท เพราะเหตุว่า ถึงจะมีการแสดงเหตุผลบางประการที่จะทำให้กุศลจิตเกิดบางขณะ อกุศลก็ยังคงเกิดอีก และก็มีปัจจัยที่อกุศลก็จะเกิดอีกมากมายไปเรื่อยๆ ตราบใดที่ยังไม่ได้ดับอกุศล
ผู้ฟัง เพราะว่าโทสมูลจิตเป็นเหตุให้มองไม่เห็นอกุศลทั้งหลาย ฉะนั้นทุกคนที่เกิดโทสะไม่รู้ตัวเองอย่างที่วิทยากรบรรยายไว้ นอกจากจะมีคนชี้หรืออาจจะระลึกได้ภายหลังแต่ก็ช้าไปแล้ว
ท่านอาจารย์ แต่ถ้าไม่มีโลภะ ความติดข้องในรูป เสียง กลิ่น รส สัมผัสที่ปรากฏทางตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ โทสะจะมาจากไหน และถ้าไม่มีโมหะ คือความไม่รู้สภาพความจริงของธรรม ทั้งโลภะทั้งโทสะก็เกิดไม่ได้ เพราะฉะนั้นการดับต้องดับที่เหตุ
ผู้ฟัง การเกิดโทสะได้ เราต้องรู้เหตุถึงอกุศลนั้น ถึงจะดับได้
ท่านอาจารย์ ถูกต้อง และเหตุที่แท้จริงแน่นอนก็คืออวิชชาหรือโมหะ
ที่มา ...