ต้องมีความเข้าใจสภาพธรรม

เพราะฉะนั้น สติปัฏฐานเป็นเรื่องใหญ่ เป็นเรื่องที่ถ้าไม่มีพระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า ไม่มีใครอบรมเจริญสติปัฏฐาน เพราะว่าจากการตรัสรู้จึงสามารถที่จะรู้ว่า หนทางจริงๆ ที่จะทำให้รู้ลักษณะของสภาพธรรม ไม่ใช่เพียงระดับขั้นฟัง แต่ขั้นประจักษ์แจ้งในความเป็นนามธรรม และรูปธรรม ต้องเป็นเมื่อสติเกิดแล้วก็ระลึกลักษณะของสภาพธรรม

เพราะฉะนั้นต้องมีความเข้าใจสภาพธรรมก่อน ถ้าไม่มีความเข้าใจสภาพธรรม สติปัฏฐานจะเกิดได้ไหมคะ เรียกชื่อกันว่าสติปัฏฐาน แต่ตัวจริงไม่ใช่สติปัฏฐาน ของปลอมกับของจริง ดอกไม้ปลอมกับดอกไม้จริง ถ้าไม่ใช่ของจริงก็ต้องเป็นของปลอม ไม่ใช่สติก็ไปเรียกว่าสติทั้งๆ ที่ไม่ใช่สติ

ทีนี้รู้จักตัวปลอมตัวจริงไหมคะ ถ้าตัวจริงยังไม่เกิดก็รู้ไม่ได้ว่าอะไรจริง จนกว่าสภาพที่เป็นจริงเกิด เมื่อนั้นก็จะรู้ว่า สภาพที่เป็นจริงๆ เป็นอย่างนี้

ธรรมยากหรือง่ายคะ ยาก สรรเสริญพระปัญญาคุณอีกแล้ว ทุกครั้ง ทุกครั้งที่เราสวดมนต์ อิติปิโส ภควา อรหัง สัมมาสัมพุทโธ พวกนี้ เป็นคุณธรรมของพระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า แต่ถ้าเราไม่รู้ว่า ตรัสรู้อะไร เราสรรเสริญไม่ถูก เป็นพระพุทธเจ้าเพราะอะไร ทราบแต่เพียงว่าไม่มีกิเลส และกิเลสอยู่ที่ไหน อย่างไรก็ยังไม่รู้ว่า ดับจริงๆ คือไม่มีกิเลสเกิดอีกเลย เป็นสิ่งที่เป็นไปได้ แต่ต้องอบรม ค่อยๆ ฟัง ค่อยๆ อบรม

ในพระไตรปิฎกใช้คำว่า จิรกาลภาวนา ขณะที่กำลังฟัง กำลังอบรม เป็นภาวนา ภาวนา ทำให้เกิด ทำให้เจริญ สิ่งที่ยังไม่เกิดก็เกิดขึ้น สิ่งที่มีแล้วก็เจริญเพิ่มขึ้น การฟังแต่ละครั้งก็เป็นภาวนาด้วย อบรมขั้นฟัง จนกว่าจะถึงอบรมด้วยสติปัฏฐาน

ถ้าเป็นสติปัฏฐานที่ถูก ที่จริง ก็ไม่มีวันที่จะคลอนแคลน แต่ถ้ามีความไม่รู้ หรือความเข้าใจผิดตั้งแต่ต้น ไม่ใช่สติปัฏฐาน ก็เข้าใจว่าสติปัฏฐาน ก็ไม่มีการที่จะรู้จักว่าสติปัฏฐานจริงๆ นั้นคืออะไร