ดูกร คืออะไร

ผู้ฟัง ที่มีคำว่า หนอ คำว่า ดูกร ดูกะระ คืออะไร

อ.สุภีร์ คำอย่างนี้เป็นบอกอารัมภนะ เป็นคำร้องเรียก อย่างเวลาเรารู้จักกัน อย่างผมเรียกท่านอาจารย์ จะพูดกับท่านอาจารย์ ก็ต้องเรียกก่อน ท่านอาจารย์ครับ เรียก ก็คือ ดูกร ดูก่อน นั่นเอง เวลาพระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าจะแสดงธรรมกับภิกษุทั้งหลาย ก็เรียกก่อนว่า ภิกขเว ดูกร ภิกษุทั้งหลาย ว่าดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ก็เหมือนเราทั่วๆ ไป ว่า ถ้าเรารู้จักกันเราก็เรียกว่า คุณกอ คุณขอ ก็ว่าไป ถ้าไม่รู้จักก็ท่าน คุณ อย่างนี้เฉยๆ เป็นคำร้องเรียกก่อนที่จะพูดกัน ก็เรียกก่อน ก็เป็นธรรมดา อยู่มาดีๆ ก็เห็นหน้ากันก็จะพูดเลย ก็ไม่เหมาะ ก็จะเรียกก่อน

ท่านอาจารย์ พอเรียกแล้ว สนใจไหมคะที่ถูกเรียก เพราะฉะนั้น ถ้าถูกเรียกแล้วก็สนใจฟัง เพราะว่าพระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงเรียกเพื่อที่จะให้ฟัง บางทีก็กำลังคุยกัน บางทีก็นึกถึงเรื่องอื่น บางทีกำลังคิดอะไรค้างๆ อยู่ ขณะนั้นก็จะพลาดโอกาสที่จะได้ยิน แม้สักคำเดียวซึ่งก็ไม่ควรที่จะพลาด

ด้วยเหตุนี้จึงตรัสเรียกก่อนเพื่อที่จะได้ทรงแสดงธรรม แล้วเมื่อกี้นี้ถ้าไม่มีคำว่า หนอ จะเข้าใจมากกว่ามีคำว่า หนอ ในภาษาไทยหรือเปล่า ลองคิด คือเป็นความไพเราะของภาษาบาลีจริง แต่ว่าอรรถในภาษาไทย ถ้าใช้คำนั้นแล้วก็จะรู้สึกว่าเข้าใจ หรือว่าไม่ใช้ก็เข้าใจ อย่างสังขารทั้งหลายไม่เที่ยง เพียงเท่านี้เข้าใจ แต่พอสังขารทั้งหลายไม่เที่ยงหนอ เข้าใจไหมคะ หนอ ที่ถามเพราะไม่เข้าใจ ใช่ไหมคะ

เพราะฉะนั้น สิ่งใดที่ทำให้ไม่เข้าใจก็ไม่จำเป็น นั่นเป็นเรื่องของภาษา แต่เรื่องของความเข้าใจอรรถนั้นเป็นอีกเรื่องหนึ่ง

เพราะฉะนั้น ก็ต้องพิจารณาว่า เพียงคำว่า สังขารทั้งหลายไม่เที่ยง เราเข้าใจได้ ไม่จำเป็นที่จะต้องเพิ่มคำที่ทำให้เราสงสัย หรือว่าไม่เข้าใจ แล้วเวลาที่บอกว่า สังขารทั้งหลายไม่เที่ยงหนอ คิดอย่างไรคะ หรือเวลานี้ สังขารทั้งหลายก็ไม่เที่ยง ก็ต้องอุทานออกมาว่า สังขารทั้งหลายไม่เที่ยง หรืออย่างไรคะ แบบที่ว่าบางคนบอกว่าเวลาได้ยินให้พูด หรือให้คิดว่า ได้ยินหนอ เคยได้ยินไหมคะ ขณะที่กำลังได้ยิน ทุกคนได้ยินเป็นปกติ พูดหรือเปล่าว่าได้ยิน ไม่พูด แล้วทำไมต้องพูดว่าได้ยินหนอ เพื่ออะไรคะ เตือนสติว่าอย่างไรคะ เพราะขณะนั้นได้ยินหมดแล้ว ใช่ไหมคะ ได้ยินหมดแล้ว แล้วก็พูดว่าได้ยิน แล้วก็ หนอ ในขณะที่ไม่ได้ยิน ขณะที่ไม่ได้ยิน นึกถึงคำว่า ได้ เพราะว่าขณะที่นึกถึงคำว่าได้ ขณะนั้นจะมีเสียงเป็นอารมณ์ไม่ได้ จะรู้เสียงไม่ได้ ต้องนึกถึงคำ มีคำเป็นอารมณ์