สูงสุดของกัลยาณมิตรคือใคร

ผู้ฟัง อาจารย์จะแนะอย่างไรว่า ทำอย่างไรเราถึงจะทำให้สถาบันการศึกษา อย่างน้อย ๔ - ๕ แห่ง๖ - ๗ แห่ง ที่มา จะได้กลับไปสั่งสอนอบรมนักเรียน ให้มีการทำพิธีกรรมต่างๆ ที่เกื้อหรือเกื้อกูลต่อการเสริมสร้างปัญญา ไม่ใช่เป็นพิธีกรรมแต่เพียงถ่ายเดียว

ท่านอาจารย์ จริงๆ แล้ว การศึกษาทั้งหมดต้องมาจากผู้รู้ ถูกต้องไหมคะ ถ้าไม่มีผู้รู้จะให้การศึกษาใดๆ ไม่ได้เลย พระพุทธศาสนาก็เช่นเดียวกัน ก็จะต้องมีผู้ที่ศึกษาแล้วเข้าใจธรรม ตามวัดท่านก็มีการศึกษาปริยัติธรรม เท่าที่ทราบ แต่ว่าก็ต้องเป็นเรื่องที่ตรงกับจุดประสงค์ เพราะว่าถ้าจุดประสงค์เพื่อต้องการได้รับประกาศนียบัตร หรืออะไรเป็นเครื่องยืนยันการศึกษา อันนั้นก็ไม่มีในครั้งพุทธกาล เพราะว่าเป็นเรื่องละ เรื่องขัดเกลาจริงๆ แต่ถ้าศึกษาเพื่อที่จะรู้ เพื่อที่จะเข้าใจ ส่วนตัวของเรา ก็ไปศึกษาที่มีการศึกษาปริยัติธรรม เรื่องจิตเรื่องเจตสิกได้ แต่ส่วนใหญ่ก็จะเน้นไปในเรื่องของจำนวน แต่ว่าข้อความต่างๆ ที่มีในพระไตรปิฎกก็ยกขึ้นมากล่าว แต่ผู้ฟังต้องพิจารณา แล้วต้องสอบเหตุผล ให้เกิดความเข้าใจของตัวเองด้วย

จริงๆ แล้วเรื่องประเพณีต่างๆ ก็เกี่ยวข้องกับพุทธศาสนา แต่ก็ต้องดูว่ามีความเข้าใจถูกต้องในสิ่งนั้นหรือเปล่า ถ้าไม่มี ก็ไม่ต้องทำ

ขอยกตัวอย่างจริง คือการสวดศพ ที่เป็นพระอภิธรรม คนฟังไม่เข้าใจ ใช่ไหมคะ แต่ก็ยังคงมีการสวดอยู่ แต่ข้อสำคัญที่สุดก็คือว่า พยายามที่จะรู้ว่า เป็นคำสอนซึ่งเราวันหนึ่งเมื่อได้ศึกษาแล้วก็สามารถที่จะเข้าใจได้ เหมือนกับเป็นเครื่องเตือนว่า อย่าทิ้ง อย่าลืม คัมภีร์ที่สำคัญมาก คือ พระอภิธรรม แต่ถ้าไม่มีความเข้าใจก็เป็นอย่างที่ทุกงานศพที่เราเห็น บางคนก็มีสนทนาธรรมด้วย นอกจากการสวด เพราะการสวดก็พระที่ท่านมารับไทยธรรมที่อุทิศส่วนกุศลให้ผู้ตายเป็นผู้สวด

ผู้ฟัง รบกวนเรียนถามอาจารย์ เรื่องของกัลยาณมิตร

ท่านอาจารย์ เป็นมิตรที่ดี มิตรที่ดีก็ให้สิ่งที่เป็นประโยชน์ในทางธรรม ก็เป็นกัลยาณมิตรในทางธรรม ใครเป็นกัลยาณมิตรคะ สูงสุดของกัลยาณมิตรคือใคร พระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า ไม่เคยให้โทษกับใครเลยทั้งสิ้น