แนวทางเจริญวิปัสสนา เล่ม ๑๗ ตอนที่ ๑๖๑ – ๑๗๐

พระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงรู้แจ้งหนทางข้อปฏิบัติ ซึ่งสะสมมาที่จะเป็นแต่ละบุคคลต่าง ๆ กัน กรรมจำแนกให้เป็นพระเจ้าแผ่นดินบ้าง เป็นมหาอำมาตย์บ้าง เป็นทาส เป็นกรรมกรบ้าง ไม่มีใครไปเปลี่ยนจิตใจของแต่ละคนที่ได้สะสมมาที่จะคิดนึกต่าง ๆ กันได้ เพราะฉะนั้น การเจริญสติปัฏฐานไม่ใช่ว่าเข้าไปอยู่ในสถานที่เดียวกัน เวลาจะเปลี่ยนอิริยาบถก็คิดเหมือนกันอีก นั่นไม่ทำให้รู้สภาพธรรมตามความเป็นจริงของแต่ละคน เพราะจิตของแต่ละคนวิจิตรมาก การที่จิตของใครจะคิดนึก จะทำกุศลกรรมอกุศลกรรมอย่างไร ก็แล้วแต่การสะสมมา นอกจากนั้นผลของกรรมที่ได้กระทำแล้ว ทำให้วิบากจิตจะต้องเกิดขึ้นกับบุคคลนั้น สุขบ้าง ทุกข์บ้างอย่างไร ก็เป็นเรื่องที่แต่ละบุคคลจะต้องรับ