แนวทางเจริญวิปัสสนา เล่ม ๒๓ ตอนที่ ๒๒๑ – ๒๓๐

ท่านผู้ฟังท่านหนึ่งถามว่า การเจริญสติปัฏฐานให้เอาจิตออกมารู้สภาพธรรมที่กำลังปรากฏใช่ไหม นี่แสดงว่าต้องมีการปฏิบัติผิดมาแล้ว เอาจิตออกมารู้ หมายความว่า ที่เคยทำมานั้น จิตสงบอยู่ข้างใน ไม่รู้ลักษณะของนามรูปตามปกติ ทางตา ทางหู ทางจมูก ทางลิ้น ทางกาย ทางใจ ตรงลักษณะที่กำลังปรากฏจริงๆ ไม่คลาดเคลื่อนไปที่อื่น แต่เพราะเหตุว่าเคยไปจดจ้องที่จะรู้รูปหนึ่งรูปใด นามหนึ่งนามใด เพราะฉะนั้น เวลาที่จะเปลี่ยน หรือเวลาที่จะสำเหนียก ให้รู้ว่าเป็นสติปัฏฐานไม่ใช่แบบสมาธิ ท่านก็ใช้คำถามว่า การเจริญสติปัฏฐานนั้นให้เอาจิตออกมารู้นามและรูปทางตา ทางหู ทางจมูก ทางลิ้น ทางกาย ตามปกติอย่างนี้ใช่ไหม ไม่ได้รู้ด้วยสัมปชัญญะตามปกติในขณะนี้ทางตา ทางหู ทางจมูก ทางลิ้น ทางกาย ทางใจเลย

การเจริญสติปัฏฐานนั้น ถ้าท่านใช้พยัญชนะผิด คลาดเคลื่อน ผู้ฟังที่มีความเห็นผิดที่สะสมมาเนิ่นนานพร้อมที่จะเห็นผิด ก็จะปฏิบัติผิด และยึดถือความคิดความเห็นที่ผิดว่า เป็นสิ่งที่ได้ประจักษ์แล้ว