แนวทางเจริญวิปัสสนา เล่ม ๓๑ ตอนที่ ๓๐๑ – ๓๑๐

ธรรมที่ได้อบรม ได้ยิน ได้ฟัง ได้มนสิการ ได้พิจารณาด้วยดี แทงตลอดด้วยทิฏฐิ ถึงแม้ว่าจะเกิดในภูมิเทพที่มีความสุข และสติไม่ได้เกิดเลยในระหว่างนั้นก็จริง แต่เมื่อมีภิกษุผู้มีฤทธิ์ ถึงความชำนาญแห่งจิต แสดงธรรมแก่เทพบริษัท ทำให้บุคคลนั้นย่อมระลึกได้ถึงในกาลก่อน ที่ได้เคยประพฤติพรหมจรรย์ในธรรมวินัยนั้น เหมือนกับเวลาที่เป็นผู้ที่ฉลาดต่อเสียงกลอง ถึงแม้ว่าจะเดินทางไกลไปที่อื่น เวลาที่ได้ยินเสียงกลอง ก็ไม่สงสัยเลย ไม่เคลือบแคลงเลยว่า นั่นเป็นเสียงกลองหรือไม่ใช่เสียงกลอง เพราะเหตุว่าเป็นผู้ที่มีความฉลาดต่อเสียงกลองแล้ว

เพราะฉะนั้น ท่านอาจจะเคยได้ยินได้ฟังธรรมมาแล้วในอดีต เวลาที่ฟังอีก เข้าใจได้ ไม่เหมือนคนที่ไม่ได้ใส่ใจมนสิการศึกษามาก่อนเลย เวลาที่ได้ยินได้ฟังก็รู้สึกว่ายากแก่การเข้าใจ แต่ถ้าผู้ใดเคยฟัง หรือแม้ในปัจจุบันชาตินี้เอง การฟังครั้งแรก ๆ กับการฟังต่อ ๆ มา นาน ๆ จะเห็นได้ว่า เวลาฟังนาน ๆ ก็เข้าใจในเหตุในผล ในสภาพธรรม หรือแม้ในการเจริญสติปัฏฐาน ไม่เข้าใจผิด ไม่เข้าใจคลาดเคลื่อน นี่เป็นอานิสงส์ประการที่ ๒ สติเกิดช้า แต่ก็สามารถที่จะบรรลุคุณวิเศษเร็วพลัน ซึ่งอาศัยภิกษุผู้มีฤทธิ์ ถึงความชำนาญแห่งจิต แสดงธรรมแก่เทพบริษัท