แนวทางเจริญวิปัสสนา เล่ม ๔๘ ตอนที่ ๔๗๑ – ๔๘๐

สำหรับการที่จะสะสมอุปนิสัยในการที่จะประพฤติพรหมจรรย์ ละอพรหมจรรย์ ที่เป็นอุโบสถศีลองค์ที่ ๓ ก็ควรที่จะสะสมให้เป็นอุปนิสัยปัจจัยให้มากขึ้น

แต่สำหรับท่านที่ยังอยู่ในวัยที่เป็นผู้ที่มีกิเลส ยังประพฤติอพรหมจรรย์ ก็ไม่ใช่ว่าจะปิดกั้นโอกาสในการอบรมเจริญสติปัฏฐาน เพราะฉะนั้น บางท่านอาจจะคิดว่า การที่จะศึกษาพระพุทธศาสนาก็ดี หรือว่าการที่จะปฏิบัติตามพระพุทธศาสนาก็ดี ท่านจะต้องผ่านวัยที่พอใจในรูป ในเสียง ในกลิ่น ในรส ในโผฏฐัพพะก่อน จึงจะอบรมเจริญปัญญาได้ แต่ไม่ควรจะเข้าใจผิดอย่างนั้น เพราะว่าขึ้นอยู่กับอินทรีย์ที่ท่านได้สะสมมา คือ ศรัทธา วิริยะ สติ สมาธิ และปัญญา ที่เกิดจากการระลึกรู้ลักษณะของสภาพธรรมที่ปรากฏ

เพราะฉะนั้น ท่านจะเป็นบุคคลที่จะรู้แจ้งอริยสัจธรรมในเพศใด ในชาติใด ในชาติที่ท่านประพฤติพรหมจรรย์ หรือท่านประพฤติอพรหมจรรย์ ก็ย่อมเป็นไปตามการสะสม ตามความวิจิตรของจิตของท่าน ซึ่งข้อความในพระไตรปิฎกก็มีข้อความที่แสดงให้เห็นว่า ผู้ที่ได้อบรมเจริญสติปัฏฐานมาแล้ว ท่านสามารถที่จะรู้แจ้งอริยสัจ-ธรรมได้ในชีวิตต่าง ๆ กัน ตามความเป็นจริงของท่านเหล่านั้น