แนวทางเจริญวิปัสสนา เล่ม ๕๒ ตอนที่ ๕๑๑ – ๕๒๐

สำหรับการขัดเกลากิเลสในเพศของบรรพชิต ที่จะต้องประพฤติปฏิบัติตาม พระวินัยบัญญัตินั้น จุดประสงค์เพื่อให้บรรลุถึงความเป็นพระอรหันต์ ไม่ใช่เพียงบรรลุถึงคุณธรรมขั้นพระโสดาบัน พระสกทาคามี พระอนาคามีเท่านั้น เพราะว่าแม้ฆราวาส ก็สามารถที่จะรู้แจ้งอริยสัจธรรมเป็นพระโสดาบัน พระสกทาคามี พระอนาคามี และพระอรหันต์ก็ได้ แต่เมื่อบรรลุความเป็นพระอรหันต์แล้ว จะไม่มีชีวิตของการครองเรือนอย่างฆราวาสอีกต่อไป ซึ่งการที่จะบรรลุคุณธรรมถึงความเป็นพระอรหันต์นั้น ก็ไม่ใช่โดยง่าย เพราะว่ากิเลสที่มีทั้งหมดที่ปรากฏอยู่ตามปกติตามความเป็นจริง จะต้องดับหมดสิ้นไม่เกิดอีกเลย

ชีวิตประจำวันของท่านที่ท่านบอกว่า สติเกิดไม่ได้ แสดงให้เห็นว่า ความไม่รู้ในลักษณะของนามธรรมและรูปธรรมมีอยู่เต็ม เพราะว่าไม่รู้ในลักษณะของสภาพธรรมที่กำลังปรากฏในขณะนั้น และกิเลสใด ๆ ก็ตามที่ปรากฏในชีวิตประจำวัน ก็เพราะมีการสะสมมา จึงได้เกิดขึ้นปรากฏ ซึ่งท่านจะเห็นได้ว่า ก่อนที่จะได้เป็นพระอริยเจ้า สติจะต้องเกิดระลึกและปัญญาจะต้องรู้ชัดในลักษณะของสภาพธรรมที่ปรากฏว่า ไม่ใช่ตัวตน ไม่ใช่สัตว์ ไม่ใช่บุคคล โดยทั่วจริง ๆ จนชิน จนเป็นปกติเสียก่อน ปัญญาจึงจะสมบูรณ์ขึ้นถึงขั้นที่จะละและดับกิเลสที่เคยยึดถือนามธรรมและรูปธรรมว่าเป็นตัวตน เป็นสัตว์ เป็นบุคคลได้ ซึ่งเพียงเท่านี้ คือ ปัญญาของพระโสดาบันบุคคล