แนวทางเจริญวิปัสสนา เล่ม ๖๓ ตอนที่ ๖๒๑ – ๖๓๐

สำหรับคำถามที่ว่า ในเมืองไทยมีสิ่งศักดิ์สิทธิ์มากมาย เช่น เจ้าที่ พระภูมิ พระพรหม ท่านเหล่านี้มีจริงหรือ

ถ้าจะเพียงถามว่า กำเนิดอื่น ภพอื่น ซึ่งเป็นเทพตามสถานที่ต่างๆ ที่เรียกว่า เจ้าที่ก็ดี พระภูมิก็ดี พระพรหมก็ดี ท่านเหล่านี้มีจริงหรือ ก็ควรจะทราบว่า กำเนิดต่างๆ นอกจากกำเนิดของมนุษย์ มีจริงตามควรแก่เหตุปัจจัย

ถ้าเป็นเทพ ต้องเป็นผลของกุศล ทำให้เกิดเป็นเทวดาซึ่งมีกำเนิดที่สูงกว่ามนุษย์ ถ้าเป็นพรหม ต้องเป็นผลของอัปปนาสมาธิ การเจริญสมถภาวนา สามารถที่จะระงับโลภะ โทสะ โมหะได้โดยไม่เสื่อม หมายความว่า ตอนใกล้ที่จะจุติ คือ สิ้นชีวิต อัปปนาสมาธิสามารถเกิดและจิตในขณะนั้นเป็นรูปาวจรจิตหรืออรูปาวจรจิต เพราะฉะนั้น พระพรหมมีจริง