แนวทางเจริญวิปัสสนา เล่ม ๗๑ ตอนที่ ๗๐๑ – ๗๑๐

ท่านผู้ฟังสงสัยเรื่องการบรรลุคุณธรรมเป็นพระอริยเจ้าว่า จำเป็นต้องเป็นในเพศบรรพชิตไหม สำหรับผู้ที่เคยอุปสมบทเป็นพระภิกษุ ต่อมาก็ลาสิกขา และเจริญสติปัฏฐานในเพศของฆราวาส มีโอกาสจะบรรลุมรรคผลในเพศฆราวาสไหม

ตามประวัติของพระสาวกทั้งหลาย จะเห็นได้ว่า แต่ละชาติไม่เหมือนกัน ถ้าท่านคิดถึงในชาติเดียวก็จะสงสัยว่า จะเป็นไปได้ไหมที่จะบรรลุคุณธรรมในเพศของฆราวาสโดยที่ไม่ต้องอุปสมบทเป็นบรรพชิตอีก เนื่องจากว่าสังสารวัฏฏ์ คือ การเกิดสืบต่อกันของจิตนั้น บางชาติท่านก็ได้เคยอุปสมบทเป็นพระภิกษุ เจริญมรรคพรหมจรรย์ในเพศบรรพชิต ซึ่งในชาติสุดท้ายไม่ได้อุปสมบทเป็นพระภิกษุ แต่เป็นฆราวาส และบรรลุมรรคผลได้ ฉันใด แม้ในปัจจุบันในชาตินี้ ถ้าไม่คำนึงถึงสมมติบัญญัติ แต่นึกถึงการสืบต่อของจิตที่เป็นสังสารวัฏฏ์ ก็จะต้องแล้วแต่การสะสม แล้วแต่เหตุปัจจัยที่จะให้เป็นฆราวาสหรือเป็นบรรพชิตในขณะที่รู้แจ้งอริยสัจธรรม