แนวทางเจริญวิปัสสนา เล่ม ๗๖ ตอนที่ ๗๕๑ – ๗๖๐

ถ้าพิจารณา จะเห็นได้ว่า แม้ในครั้งที่พระผู้มีพระภาคยังไม่ปรินิพพาน พระอรหันต์ผู้ได้อภิญญาซึ่งเป็นผลของสมถภาวนาขั้นฌาน ก็ยังมีน้อยกว่าพระอรหันต์ที่เป็นสุกขวิปัสสกะ

และก่อนที่จะเป็นพระอรหันต์ พระอริยเจ้าทั้งหลายท่านก็เป็นพระโสดาบันก่อน เมื่อท่านเป็นพระโสดาบันท่านก็รู้ว่า กิเลสของท่านยังมีเหลือ เพราะฉะนั้น กิจของท่านที่ยังเหลืออยู่ คือ จะต้องศึกษาธรรมที่กำลังปรากฏด้วยสติสัมปชัญญะ และอบรมเจริญปัญญาให้ถึงการที่จะสามารถละกิเลสขั้นต่อไปได้เป็นสมุจเฉทตามลำดับขั้น โดยบรรลุคุณธรรมเป็นพระสกทาคามี พระอนาคามี และพระอรหันต์

นี่เป็นกิจของผู้ที่รู้ว่าตนเองยังมีกิเลสเหลืออยู่ ย่อมจะไม่ทำกิจอื่น หรือแม้พุทธ-บริษัทที่เข้าใจเรื่องการอบรมเจริญสติปัฏฐานแล้วก็รู้ว่า กิเลสยังมีมากเหลือเกิน ถ้ายังไม่บรรลุคุณธรรมเป็นพระโสดาบัน ไม่มีหนทางที่จะดับกิเลสทั้งหลายได้เป็นสมุจเฉท ซึ่งผู้ที่เข้าใจถูกอย่างนี้รู้ว่า มีหนทางเดียวเท่านั้นที่ปัญญาจะเจริญขึ้นถึงขั้นที่สามารถจะดับกิเลสได้ โดยการเป็นผู้ที่อบรมเจริญสติระลึกรู้ลักษณะของสภาพธรรมที่กำลังปรากฏในขณะนี้เอง