แนวทางเจริญวิปัสสนา เล่ม ๘๐ ตอนที่ ๗๙๑ – ๘๐๐

ในขั้นของการฟัง ไม่เป็นที่สงสัยเลยว่า รูปธรรม คือ สภาพที่มีจริงที่เกิดขึ้น แต่ไม่ใช่สภาพรู้ สิ่งที่ปรากฏทางตา เสียงที่ปรากฏทางหู กลิ่นต่าง ๆ พวกนี้ไม่สามารถจะรู้อารมณ์อะไรเลย โดยการฟังทราบว่าเป็นลักษณะของรูปธรรม

ส่วนนามธรรม ไม่ใช่ชื่อ นามธรรม หมายถึงลักษณะของสภาพธรรมซึ่งเป็นสภาพรู้ ขณะใดที่ได้ยินก็ระลึกได้ น้อมไปที่จะรู้ว่า ขณะนั้นเป็นสภาพรู้เสียง ถ้ามีการอบรมเจริญสติน้อมไปรู้ลักษณะของนามธรรมที่รู้ทางหูบ่อยๆ เนืองๆ ทางตาบ่อยๆ เนืองๆ ก็จะรู้ได้ว่า ยังมีนามธรรมอีกมากที่จะต้องน้อมไประลึกรู้จนกว่าลักษณะของนามธรรมซึ่งเป็นสภาพรู้ หรืออาการรู้นั้นจะปรากฏจริงๆ ให้ประจักษ์แจ้งว่า เป็นแต่เพียงธาตุรู้ อาการรู้ ซึ่งไม่ใช่สัตว์ ไม่ใช่บุคคล ไม่ใช่ตัวตน