แนวทางเจริญวิปัสสนา เล่ม ๘๗ ตอนที่ ๘๖๑ – ๘๗๐

เรื่องของสมถภาวนาเป็นเรื่องยาก สติระลึกทันทีที่ลักษณะของสภาพธรรมที่กำลังปรากฏทางตา ทางหู ทางจมูก ทางลิ้น ทางกาย ทางใจที่กำลังคิด หรือที่กำลังฟัง หรือแล้วแต่จิตขณะนั้นจะเป็นอย่างไร ก็รู้ว่าขณะนั้นเป็นสภาพธรรมที่ไม่ใช่สัตว์ ไม่ใช่บุคคล ไม่ใช่ตัวตน นั่นคือจุดประสงค์สูงสุด

เพราะถึงแม้ว่าจะได้ปฐมฌานจากการระลึกถึงส่วนต่าง ๆ ของกาย ก็ไม่รู้ลักษณะที่ไม่ใช่ตัวตนในขณะที่เป็นปฐมฌาน หรือในขณะที่เห็น ในขณะที่ได้ยิน ในขณะที่ได้กลิ่น ในขณะที่ลิ้มรส ในขณะที่รู้สิ่งที่กระทบสัมผัสกายตามปกติ