ชุด ณ กาลครั้งหนึ่ง ตอนที่ 5

ตอนที่ 5

อรวรรณ จริงแล้วจากการมาฟังท่านอาจารย์ก็ทราบว่า พระธรรมลึกซึ้ง อย่างพระสูตรสั้นๆ แต่ถ้าไม่เข้าใจอรรถหรือความหมาย ก็ไม่สามารถเริ่มต้นศึกษาให้ถูกต้องได้ เช่นคำว่า การคบสัตบุรุษ ใครที่เคยไปสำนักต่างๆ ก็จะได้ยินว่า เป็นคำสอนของพระพุทธเจ้าทั้งนั้น แต่ที่นี่อาจารย์เผชิญก็กล่าวว่า สัตบุรุษสูงสุดก็คือ พระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า ทีนี้ในกลุ่มที่ยังไม่ศึกษาหรือศึกษาแต่ยังไม่เข้าใจมากพอ ก็จะไม่เข้าใจคำว่า “คบ” เป็นอย่างไร แล้วจะทราบว่า สัตบุรุษที่แท้จริงกับไม่แท้จริงเป็นอย่างไร ขอความกรุณาท่านอาจารย์ช่วยขยายความ

ท่านอาจารย์ ธรรมเป็นเรื่องที่ละเอียดมาก เพราะฉะนั้น ไม่ผ่านและไม่ข้าม เพราะเหตุว่าการจะมีปัญญาถึงขั้นดับกิเลสเป็นพระอริยบุคคล คือ พระโสดาบัน ไม่ใช่เกิดขึ้นโดยไม่มีเหตุ หรือไม่ได้เกิดขึ้นโดยเหตุไม่สมควร

เพราะฉะนั้น กว่าจะมีปัญญาถึงขั้นดับกิเลส ซึ่งกิเลสประการแรกที่จะดับก็คือ การยึดถือสภาพธรรมที่ปรากฏว่า เป็นสิ่งหนึ่งสิ่งใด เพราะไม่รู้ความจริงว่า แท้ที่จริงก็เป็นสิ่งที่มีจริง เพราะเกิดปรากฏแล้วก็หมดไป แล้วก็เปลี่ยนเป็นอย่างอื่น ซึ่งพิสูจน์ได้แม้ในขณะนี้เอง ไม่ได้มีเพียงสิ่งที่ปรากฏให้เห็น เสียงมี คิดมี ก็แสดงให้เห็นว่า ไม่ได้รู้ ไม่ได้เข้าใจทุกอย่างที่มี ถ้าไม่ได้ฟัง

เพราะฉะนั้น การคบไม่ใช่เพียงได้ยินครั้งเดียว เหมือนการเห็นกัน ครั้งเดียวชื่อว่า “คบ” ไหมคะ ถ้าเดินไปตามถนนก็เห็นตั้งหลายคน คบกับคนทุกคนที่เห็นที่ถนนหรือเปล่า ก็ไม่ใช่ และถ้าเห็นครั้งเดียวแล้วไม่พบกันอีกเลย ชื่อว่า “คบ” ไหมคะ ก็ไม่ใช่

เพราะฉะนั้น การคบก็คือพบกันบ่อยๆ แต่จะพบใครบ่อยๆ ดี ก็ต้องพบคนที่สามารถทำให้เข้าใจสิ่งที่ไม่เคยเข้าใจมาก่อน จนกระทั่งสามารถรู้ความจริงของสิ่งที่กำลังมีในขณะนี้ได้

ฟังอย่างนี้ บางคนที่เพิ่งฟังครั้งแรกก็คงจะงง ฟังให้เข้าใจถูกในสิ่งที่มีจริงๆ ที่กำลังปรากฏในขณะนี้ แค่นี้ก็ยากแล้วใช่ไหมคะ ทำไมจะต้องมาฟังให้เข้าใจว่า สิ่งที่กำลังปรากฏในขณะนี้เป็นอะไร แต่รู้หรือเปล่าว่า แท้จริงสิ่งนี้เป็นอะไร และพระผู้มีพระภาคตรัสสอนเรื่องอะไร ตรัสสอนให้เข้าใจความจริงของสิ่งที่กำลังปรากฏในขณะนี้ เพราะเป็นสิ่งที่มีจริง

เพราะฉะนั้น ถ้าไม่เข้าใจสัจธรรม ในสิ่งที่มีจริง การเกิดมาและคบคนมากมาย โดยที่ไม่ทำให้มีความเห็นถูก ความเข้าใจถูกในสิ่งที่กำลังปรากฏในขณะนี้ก็ไม่มีประโยชน์

เพราะฉะนั้น แม้คำว่า “การคบสัตบุรุษ” การคบก็คือเห็นบ่อยๆ ไม่ใช่เห็นกันครั้งเดียว ก็เพื่อจะรู้ว่า บุคคลนั้นสามารถทำให้เกิดความรู้ความเข้าใจในสิ่งที่กำลังมี แต่ไม่เคยรู้มาก่อน ไม่เคยเข้าใจมาก่อน

เพราะฉะนั้น ยากไหมคะ สิ่งที่มีปรากฏ แล้วบอกว่าไม่รู้จักสิ่งที่กำลังปรากฏ มีใครคิดว่า พูดอย่างนี้ไม่จริงบ้างคะ มีสิ่งที่กำลังปรากฏ แต่ไม่รู้ความจริงของสิ่งที่กำลังปรากฏ แต่พระผู้มีพระภาคทรงแสดงสัจจะ ความจริงของสิ่งที่กำลังปรากฏโดยละเอียด โดยสิ้นเชิงเพื่อให้รู้ว่า ความรู้จริงในสิ่งที่กำลังปรากฏนั้นคืออย่างไร และถ้าไม่ฟังพระธรรมเลย มีใครจะคิดได้ถึงสิ่งที่กำลังปรากฏว่า ความจริงของสิ่งที่ปรากฏในขณะนี้คืออะไร

เพราะฉะนั้น เพียงเท่านี้ยังต้องฟังและคิด แล้วจะคิดถึงอะไร ฟังเรื่องสิ่งที่กำลังปรากฏขณะนี้ แล้วจะคิดถึงอะไร

อรวรรณ ถ้าฟังให้เข้าใจสิ่งที่ฟัง ก็ต้องคิดถึงเรื่องสิ่งที่กำลังปรากฏ

ท่านอาจารย์ ขณะนี้มีสิ่งที่กำลังปรากฏ และกำลังจะพูดเรื่องความจริงของสิ่งที่กำลังปรากฏ เพราะฉะนั้น ฟังแล้วคิดเรื่องสิ่งที่กำลังปรากฏขณะนี้ จึงชื่อว่า ฟัง เพื่อเข้าใจสิ่งที่กำลังปรากฏ ถ้าฟังเรื่องสิ่งที่กำลังปรากฏ แล้วคิดเรื่องอื่นมีโอกาสจะเข้าใจว่า เสียงที่กำลังได้ยิน พูดเรื่องความจริงของสิ่งที่ปรากฏในขณะนี้นั่นเอง ได้ไหมคะ

นี่คือความลึกซึ้งของธรรม เพราะธรรมไม่ใช่อื่นไกล เป็นสิ่งที่มีจริงและกำลังปรากฏ ถ้าไม่ปรากฏ จะรู้ความจริงนั้นได้ไหมคะ คิดเองหมดเลย ก็ไม่ใช่รู้ความจริงใดๆ เลยทั้งสิ้น

เพราะฉะนั้น พระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงตรัสรู้ความจริงของสิ่งที่กำลังปรากฏในขณะนี้ แล้วทรงแสดงความจริงนั้นเพื่อให้บุคคลอื่นรู้ตามด้วย

ด้วยเหตุนี้ที่กล่าวว่า พระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าเป็นกัลยาณมิตรสูงสุด ก็คือว่าสามารถทำให้เข้าใจสิ่งที่มีจริงทุกๆ ขณะตั้งแต่เกิดจริงทั้งนั้น แต่ไม่เคยรู้เลยว่า ความจริงของสิ่งที่มีในชีวิตนั้นคืออะไร

ด้วยเหตุนี้ทุกคำต้องตรงและจริงใจ ถ้ากล่าวว่า พระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าเป็นกัลยาณมิตรที่สูงสุด ประเสริฐสุดก็ต้องรู้ว่า เพราะทรงทำให้สามารถเกิดปัญญา เพื่อทำให้เห็นถูกในสภาพธรรมที่กำลังปรากฏ หรือว่าพระองค์ตรัสรู้อย่างอื่นคะ

อรวรรณ เท่าที่ฟังก็ทรงตรัสรู้สิ่งที่กำลังปรากฏ

ท่านอาจารย์ เพราะฉะนั้น พอจะรู้ได้ใช่ไหมคะว่า สัตบุรุษคือใคร และคบสัตบุรุษ คือ คบคนที่มีปัญญาที่สามารถทำให้เห็นถูกในสิ่งที่มีจริงๆ ที่กำลังปรากฏ