ชุด ณ กาลครั้งหนึ่ง ตอนที่ 9

ตอนที่ ๙

บุษกร จริงๆ แล้วฟังธรรม แล้วไม่เข้าใจจิตและเจตสิกที่เกิดขึ้น จะเข้าใจว่าเป็นจิตเจตสิกที่เกิดขึ้น ตรงนี้เข้าใจได้ยาก

ท่านอาจารย์ เป็นตัวคุณบุษกรที่หาทางเข้าใจธรรม ไม่ใช่ขั้นฟังและเข้าใจสิ่งที่ได้ฟังทีละเล็กทีละน้อย จนกระทั่งสามารถเข้าใจขึ้นว่าเป็นธรรม

บุษกร คือฟังให้เข้าใจว่า เป็นธรรม

ท่านอาจารย์ เดี๋ยวนี้ที่กำลังฟัง เข้าใจหรือเปล่าว่า เป็นธรรม เป็นสิ่งที่มีจริง กำลังมีจริงขณะนี้ด้วย

บุษกร เข้าใจในขณะที่กำลังฟังค่ะ

ท่านอาจารย์ แล้วความเข้าใจนั้นหายไปไหน ฟังบ่อยๆ เข้าใจขึ้นไหมคะ

บุษกร เข้าใจขึ้น

ท่านอาจารย์ จะมีวิธีอื่นไหม

บุษกร ไม่มีค่ะ แล้วการจะเข้าถึงจิตเจตสิก

ท่านอาจารย์ มาแล้ว เข้าใจขึ้น ถ้าพูดคำนี้จริงๆ จะไม่มีการที่แล้วจะเข้าถึง เห็นไหมคะ เมื่อกี้นี้มีวิธีเดียว คือ ฟัง เข้าใจขั้นฟัง แต่การจะเข้าถึง หมายความว่าอย่างไร

บุษกร คือเมื่อสักครู่ท่านอาจารย์ถามอาจารย์อรรณพว่า เมื่อวานนี้มีเรื่องอะไร อาจารย์อรรณพก็ตอบมาเป็นเรื่องราวทั้งหมด หนูก็สงสัยว่าไม่ได้คิดถึงจิตเจตสิก คิดถึงเรื่องราว มีแต่เรื่องราวในชีวิตประจำวัน

ท่านอาจารย์ ค่ะ เพราะว่าปัญญายังไม่รู้ลักษณะของสภาพธรรมที่กำลังพูดถึงเดี๋ยวนี้ เพราะเพียงการฟังว่ามี จิตมีไหมคะ

บุษกร มีค่ะ

ท่านอาจารย์ นี่คือฟังแล้วก็รู้ว่ามีจิต มีคุณบุษกรไหมคะ

บุษกร ตอบท่านอาจารย์ตรงๆ ว่า ยังมีค่ะ

ท่านอาจารย์ อะไรเป็นคุณบุษกร

บุษกร ความคิดค่ะ

ท่านอาจารย์ และความคิดเป็นคุณบุษกร หรือเป็นจิต

บุษกร เป็นจิต

ท่านอาจารย์ แล้วคุณบุษกรมีไหม

บุษกร มีจิตค่ะ

ท่านอาจารย์ เพราะไม่รู้ความจริงของจิต จึงยึดถือจิตนั้นว่าเป็นเรา

บุษกร และการฟังธรรมให้เข้าใจขึ้นเรื่อยๆ ก็ต้องค่อยๆ ฟัง

ท่านอาจารย์ เป็นปัญญาของเราเอง แต่ละคน ค่อยๆ เข้าใจขึ้นทีละเล็กทีละน้อย

บุษกร เมื่อวานนี้สนทนาพระสูตรเกี่ยวกับมลทิน มลทินทั่วไปในชีวิตประจำ วันก็มี ๔ ข้อ ก็มีตามปกติ ก็คิดว่าไม่หนักหนา แต่ทีนี้อวิชชา

ท่านอาจารย์ แล้วจะทำอย่างไร รู้ว่าหนักก็ดีแล้ว ก็ถูก ไม่ผิดค่ะ

บุษกร ก็ต้องค่อยๆ ฟังอีก

ท่านอาจารย์ ขณะที่เข้าใจ อวิชชาหรือเปล่า

บุษกร ขณะที่เข้าใจ ไม่ใช่อวิชชา

อรวรรณ จริงๆ คำถามก็คล้ายๆ คุณบุษกร เมื่อท่านอาจารย์ถามว่า การฟังธรรมเข้าใจของแต่ละคนเป็นอย่างไร ถ้าลองตอบก็จะตอบคล้ายๆ อาจารย์อรรณพว่า เป็นเรื่องราวที่คิดได้ ท่านอาจารย์ก็บอกว่า ไม่ต้องไปคิดถึงสติปัฏฐาน เพราะเพียงฟังว่า ไม่มีเรื่องราว ไม่มีสัตว์ บุคคล ตัวตน มีแต่สังขารขันธ์ที่ปรุงแต่ง ตามที่ท่านอาจารย์ว่า ตรงนี้เหมือนกับว่า การที่ฟังแล้วเข้าใจเช่นนั้น ถ้าดูแล้วแต่ละคนก็ฟังมานานๆ และมากๆ

ท่านอาจารย์ หมายความว่าอย่างไรคะ นาน นานแสนกัปหรือเปล่า หรือวันก่อน เดือนก่อน ปีก่อน

อรวรรณ ชาติก่อนไม่รู้ แต่ชาตินี้ก็นับเป็นปีๆ ได้

ท่านอาจารย์ นับเป็นปีๆ แต่ถ้านับอกุศลที่ไม่รู้ความจริงของสภาพธรรม อันนั้นจะนานกว่ากันมาก

อรวรรณ อกุศลเยอะกว่ามาก

ท่านอาจารย์ แล้วฟังวันนี้กี่คำ ฟังมาแล้วกี่คำ

อรวรรณ นับไม่ถ้วน

ท่านอาจารย์ ธรรมขันธ์ ยังไม่นับเลย แล้วจะมานับคำไหม ไม่นับ แล้วเข้าใจอะไรบ้าง กี่คำ เพราะฉะนั้น ถ้าเทียบจริงๆ ความเข้าใจจริงๆ กับการฟัง ไม่ว่าจะกล่าวว่านานสักเท่าไร แต่เข้าใจกี่คำที่เป็นความเข้าใจจริงๆ

อรวรรณ ถ้าจะตอบว่า ฟังเทปท่านอาจารย์แล้วเข้าใจอะไร ท่านอาจารย์ก็ตอบเหมือนกับว่า อย่าไปคิดถึงสติปัฏฐาน แต่ความจริงแค่ ...

ท่านอาจารย์ เดี๋ยวก่อนค่ะ แล้วทำไมไปคิดเรื่องสติปัฏฐาน เรื่องอื่นมีมากมาย คิดเรื่องสติปัฏฐานทำไม ตอบได้ไหมคะ

อรวรรณ โลภะเขาหวังว่า ฟังให้สติปัฏฐานเกิด

ท่านอาจารย์ เห็นไหมคะ เพราะอยาก เพราะโลภะ เพราะความปรารถนา เพราะความต้องการ ไม่รู้เลย แล้วจะหมดได้อย่างไรด้วยความไม่รู้และด้วยความต้องการ