ขอเรียนถามอ.วิทยากร ถึงความต่างของ ชวนจิต ๗ ขณะทางปัญจทวาร กับชวนจิต ๗ ขณะทางมโนทวาร และทางปัญจทวารสติเกิดได้ไหมคะ (ทางปัญจทวาร มีเจตสิกเกิดพร้อมกัน ๗ ดวง แต่ไม่มีสติเจตสิก) และปัญญาเจตสิกเกิดทางมโนทวาร แล้วความคิดนึกเป็นเรื่องราวเกิดทางมโนทวารแล้วมันเชื่อมโยงกันยังไงค่ะ การลำดับความเข้าใจกำลังสับสนและงงค่ะ ขอความกรุณาช่วยอธิบายดัวยค่ะ

กราบขอบพระคุณค่ะ

ควรแยกระหว่าง ปัญจทวาร กับ ปัญจวิญญาณ ปัญจทวาร คือ ทางที่เกิดของจิตที่เป็นทางตา หู จมูก ลิ้น กาย ซึ่ง มีจิตเกิดขึ้นมากมายหลายประเภท ไม่ใช่เพียงแค่จิตเห็น จิตได้ยิน ชวนจิตก็สามารถเกิดได้ทางปัญจทวาร ที่เป็นกุศลจิต อกุศลจิต

ส่วน ปัญจวิญญาณ คือ จิตที่เกิดที่เป็น จิตเห็น จิตได้ยิน จิตได้กลิ่น จิตลิ้มรส จิตรู้กระทบสัมผัส ซึ่งจะมี เจตสิกเกิดขึ้น เจ็ดประเภทเท่านั้น ซึ่ง ทางปัญจทวาร เมื่อสามารถเกิดจิตได้หลายประเภท คือ เกิด กุศลจิตก็ได้ ไม่ใช่เฉพาะจิตเห็น ก็สามารถเกิดสติเจตสิกทางปัญจทวาร ได้ครับ คือ เกิดสติที่ระลึกรู้ลักษณะขอสภาพธรรมที่เป็น สี เสียง กลิ่น รส สิ่งที่กระทบสัมผัส ครับ

ส่วนปัญญาเจตสิก คือ ความเห็นถูก สามารถเกิดได้ทั้งทางปัญจทวาร และ ทางมโนทวาร ซึ่ง การลำดับ คือสามารถเกิดปัญญาและสติทั้งทางปัญจทวารและมโนทวาร ในวาระแรกที่มีปรมัตเป็นอารมณ์และหลังจากนั้นก็คิดนึกต่อเป็นเรื่องราวทางมโนทวาร แต่ก็สามารถเกิดปัญญา ในขณะที่คิดนึกได้ ที่เป็นปัญญาในขั้นคิดนึก

ขออนุโมทนา ครับ

ขอบคุณ และขออนุโมทนาครับ

กราบอนุโมทนาค่ะ

ขออนุโมทนาค่ะ

กราบอนุโมทนาค่ะ

กราบอนุโมทนาค่ะ

ขณะที่สติปัฏฐานเกิดทางปัญจทวาร ก็เกิดต่อทางมโนทวารทันที ชวนะทางปัญจทวารเป็นกุศล ทางมโนทวารก็เป็นกุศลด้วยค่ะ

ขอบคุณและขออนุโมทนาครับ

ขอบคุณ และขออนุโมทนาค่ะ

ขออนุโมทนาครับ