ผู้ศึกษาธรรมบางท่าน มีความเข้าใจว่า...

เข้าใจว่าธรรมะ คือคำตอบของทุกสิ่ง

เข้าใจว่าธรรมะ ช่วยแก้ปัญหาชีวิตได้

เข้าใจว่าหากศึกษาธรรมะ จะพบคำอธิบายเพื่อเป็นที่สิ้นสุด

เป็นไปได้หรือไม่? อย่างไร? และควรศึกษาธรรมะอย่างไร? จึงจะเกิดประโยชน์สูงสุด

ขอบพระคุณค่ะ

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

คำว่าเข้าใจธรรมะ มีคำว่า เข้าใจ ซึ่งเป็นความหมายของ ปัญญา ซึ่งเป็นการเช้าใจความจริง แต่ ต้องตรงว่า ปัญญามีหลายระดับ ตั้งแต่ปัญญาขั้นการฟัง ปัญญาขั้นรู้ความจริงบ้ง จนถึงปัญญาที่ละกิเลสได้บางส่วน จนถึงปัญญาขั้นดับกิเลสได้จนหมดสิ้น และ จนถึงปัญญาสูงสุด คือ ปัญญาของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ที่เป็นพระปัญญาที่รู้ทุกสิ่ง

ดังนั้นคำกล่าวที่ว่า เข้าใจว่าธรรมะ คือคำตอบของทุกสิ่ง ถ้าพิจารณาให้ละเอียดรอบคอบ ตามที่ได้กล่าวไปแล้วว่ามีปัญญาหลายระดับ ปัญญาตอบในสิ่งที่มีจริงในขณะนี้ ตอบในความจริงที่ไม่เคยรู้ แต่จะรู้ทุกสิ่ง ตอบทุกสิ่ง ก็ต้องเป็นปัญญาของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า จึงต้องเป็นผู้ตรงว่า มีปัญญาแค่ไหน ระดับไหน หรือ แค่ขั้นการฟัง ที่สำคัญ ปัญญานั้นรู้อะไร ปัญญารู้ความจริงในขณะนี้ ไม่ใช่รู้เรื่องราว ที่จะต้องตอบทุกสิ่ง เพราะทุกสิ่ง ไม่ใช่จะไปรู้ได้หมด แต่อะไรกำลังปรากฎก็รู้ในขณะนี้ว่ามีแต่ธรรมไม่ใช่เรา ครับ

และ คำกล่าวที่ว่า เข้าใจว่าธรรมะ ช่วยแก้ปัญหาชีวิตได้ แก้ยังไง แก้อะไร แก้ให้มีเงิน มีทรัพย์ หรือ แก้ใจที่มีกิเลส ชีวิตคือ จิต เจตสิก คือธรรมที่เกิดขึ้น ไม่มีเรา มีแต่ธรรม แต่ความเข้าใจผิด คือ กิเลสที่ยึดถือว่ามีเรา นั่นคือ ตัวปัหญาชีวิต และความไม่รู้ ความติดข้อง กิเลสอื่นๆ ทีเ่กิดขึ้น นั่นคือปัญหาชีวิต ปัญหาที่นำมาซึ่งทุกข์โทษ เกิดตาย ไม่สิ้นสุด นี่คือปัญหาชีวิตที่แท้จริง พระโพธิสัตว์จึงแสวงหาหนทางดับทุกข์ด้วยปัญญา ปัญญาแก้ปัญหาชีวิต คือ แก้จิตที่มีกิเลส ด้วยปัญญาที่ละคลายกิเลส ดังนั้นถ้ามีปัญญาเพียงขั้นการฟัง ก็ยังแก้ปัญหาชีวิต แก้ปัญหากิเลสไม่ได้ แต่ตรงว่า กำลังดำเนินทางถูกต้อง ทางของปัญญา ที่เริ่มเข้าใจถูกในความจริงในขณะนี้ว่าเป็นธรรม ก็เป็นทางแก้ปัญหาชีวิตที่แท้จริง ครับ จนถึงการดับกิเลสหมดสิ้น ปัญญาที่ดับกิเลสหมดสิ้น จึงแก้ปัญหาชีวิตที่เต็มไปด้วยกิเลสได้ ปัญหาชีวิต จึงไม่เกี่ยวกับใคร กิเลสที่อยู่ในใจนั่นแหละ คือ ปัญหาที่สำคัญ ครับ

และคำกล่าวที่ว่า เข้าใจว่าหากศึกษาธรรมะ จะพบคำอธิบายเพื่อเป็นที่สิ้นสุด : ถ้าไม่ใช่ปัญญาแน่นอนครับว่า เมื่อเจออะไร ถามอะไร ก็ไม่สิ้นสุด เพราะ อวิชชาความไม่รู้ จบไม่ได้ อธิบายไม่ได้ แต่ ปัญญาความเข้าใจถูก จบ สิ้นสุด สิ้นสุดว่าเป็นสัจจะความจริง เป็นธรรมทั้งหมด ดังนั้น คำอธิบายจากปัญญา คำอธิบายจากอวิชชา จึงแตกต่างกัน อธิบายด้วยความเป็นเรา คิดว่าทำได้ จะทำสติ จะทำปัญญา แต่ขัดกับอนัตตา นั่นคือ คำอธิบายที่ขัดกับอนัตตา เป็นคำอธิบายของอวิชชา ของความไม่รู้ แต่ คำอธิบายของปัญญา ถึงที่สิ้นสุดได้ด้วยการเข้าใจความจริงในขณะนี้ที่เป็นธรรม ครับ

แล้วศึกษาอย่างไรจึงจะเกิดประโยชน์สุงสุด : ศึกษา หรือ สิกขาในพระพุทธศาสนา คือ ศึกษาเข้าใจตัวจริง ที่เป็นปัญญารู้ตัวจริงในขณะนี้เพื่อละความยึดถือว่าเป็นเรา เบาสบายเพราะเข้าใจ ไม่ใช่ศึกษาเพื่อได้ แต่เพื่อละ อะไรละ ปัญญาละ ละความยึดถือว่าเป็นเรา ละความไม่รู้ ปัญญามีได้อย่างไร ก็จากการฟังสิ่งที่ถูกต้องในขณะนี้ว่าเป็นธรรม ครับ ขออนุโมทนา

กราบขอบพระคุณอาจารย์อย่างยิ่งค่ะ

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
ประโยชน์สูงสุด ของการเข้าใจธรรม คือ สามารถดับกิเลสอันเป็นมูลเหตุแห่งทุกข์ทั้งปวงได้ ดังนั้น ขอให้เริ่มศึกษาพระธรรมที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแสดง ด้วยความเคารพละเอียด รอบคอบ ค่อยๆ สะสมความเข้าใจถูกเห็นถูกไปทีละเล็กทีละน้อย ประโยชน์ ก็จะเกิดขึ้นตามลำดับ จากที่ไม่เคยเข้าใจอะไรเลย ก็จะค่อยๆ มีความเข้าใจขึ้น ถ้ายังไม่เริ่มศึกษา ก็จะไม่มีทางเข้าใจได้ ครับ
...ยินดีในความดีของทุกๆ ท่านครับ...

กราบอนุโมทนาครับ

ขออนุโมทนาครับ

ขออนุโมทนาครับ

ขออนุโมทนาครับ

ขออนุโมทนาค่ะ