ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

ปัจจัยทั้งหมด มีโดยประเภทใหญ่ๆ ๒๔ ปัจจัยไม่จำเป็นต้องฟังแบบท่อง หรือว่าตั้งใจที่จะจำชื่อทั้งหมด แต่ควรที่จะเพียรเริ่มพิจารณาศึกษา เพื่อให้ เข้าใจเหตุ-ผลของสภาพธรรม ที่กำลังศึกษา ให้ละเอียดขึ้น

เพราะเหตุว่า การที่จะศึกษาเรื่องปัจจัยนี้ จะต้องศึกษาถึงลักษณะของจิตแต่ละขณะ ที่เกิดดับสืบต่อกันถ้ายังไม่ทราบว่าจิตขณะไหน เกิดแล้วก็ดับไปแล้วก็เป็นปัจจัยให้จิตขณะไหนเกิดต่อก็ไม่สามารถที่จะทราบได้ว่า จิตขณะก่อน ซึ่งเกิดชึ้นนั้นเป็นปัจจัยอะไร ที่จะทำให้จิตขณะต่อไปเกิดขึ้น ฯ

เพราะฉะนั้น การที่จะศึกษาเพื่อเข้าใจเรื่องปัจจัยของจิตจะต้องรู้ "ลักษณะของจิต" แต่ละประเภท แต่ละขณะ คือรู้ว่า จิตแต่ละประเภท แต่ละขณะนั้นเป็นปัจจัยอะไรแก่เจตสิก ที่เกิดร่วมกัน หรือ แก่สภาพของจิตและเจตสิก ซึ่งจะเกิดในภายหลัง

เพราะฉะนั้น ในการที่จะพูดถึงเรื่องของปัจจัย นั้น เป็นเรื่องย่อ เพียงแต่จะให้คุ้นเคยกับชื่อและให้มีความเข้าใจ สภาพของปัจจัยนั้นๆ ตามควร
ข้อความบางตอนจากเทปชุด ปัฏฐาน (ปัจจัย ๒๔) ตอนที่ ๑ โดย อาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์

... ขออนุโมทนา ...

พระวิหารหลวง วัดสุทัศนเทพวราราม กรุงเทพมหานคร

การศึกษาปัจจัยไม่จำเป็นต้องท่องหรือจำให้แม่น เพราะการท่องหรือจำก็มีโอกาสลืมได้จึงควรพิจารณาศึกษาให้เข้าใจเหตุผลของสภาพธรรมให้ละเอียด การเข้าใจในเหตุผลของสภาพธรรม และอบรมความเข้าใจยิ่งๆ ขึ้น จะไม่มีวันลืม

ขออนุโมทนาค่ะ

ขอบคุณ และขออนุโมทนาครับ

ขออนุโมทนาค่ะ

ขออนุโมทนาครับ