พระสุตตันตปิฎก มัชฌิมนิกาย อุปริปัณณาสก์ เล่ม ๓ ภาค ๑ - หน้าที่ 147

ข้อความบางตอนจาก ... คณกโมคคัลลานสูตร

[๑๐๑] เมื่อพระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสแล้วอย่างนี้ พราหมณ์คณกะโมคคัลลานะได้ทูลพระผู้มีพระภาคเจ้าดังนี้ว่า สาวกของพระโคดมผู้เจริญอัน ท่านพระโคดม โอวาทสั่งสอนอยู่อย่างนี้ ย่อมสำเร็จนิพพานอันมีความสำเร็จ ล่วงส่วน ทุกรูปทีเดียวหรือ หรือว่าบางพวกก็ไม่สำเร็จ.

พ. ดูก่อนพราหมณ์ สาวกของเรา อันเราโอวาทสั่งสอนอยู่อย่างนี้ บางพวกเพียงส่วนน้อย สำเร็จนิพพานอันมีความสำเร็จล่วงส่วน บางพวกก็ไม่ สำเร็จ.

ค. ข้าแต่ท่านพระโคดม อะไรหนอแล เป็นเหตุ เป็นปัจจัย ในเมื่อนิพพานก็ยังมีอยู่ ทางให้ถึงนิพพานก็ยังมีอยู่ ท่านพระโคดมผู้ชักชวน ก็ยังมีอยู่ แต่สาวกของท่านพระโคดม อันท่านพระโคดม โอวาทสั่งสอนอยู่ อย่างนี้ บางพวกเพียงส่วนน้อย จึงสำเร็จนิพพานอันมีความสำเร็จล่วงส่วน บางพวกก็ไม่สำเร็จ

[๑๐๓] พ. ดูก่อนพราหมณ์ ฉันนั้นเหมือนกันแล ในเมื่อนิพพาน ก็มีอยู่ ทางไปนิพพานก็มีอยู่ เราผู้ชักชวนก็มีอยู่ แต่ก็สาวกของเราอันเรา โอวาทสั่งสอนอยู่อย่างนี้ บางพวกเพียงส่วนน้อย สำเร็จนิพพานอันมีความ สำเร็จล่วงส่วน บางพวกก็ไม่สำเร็จ ดูก่อนพราหมณ์ ในเรื่องนี้ เราจะทำ อย่างไรได้ ตถาคตเป็นแต่ผู้บอกหนทาง

ท่านอาจารย์: เพราะฉะนั้น หนทางต้องมานั่งท่องไหม? ไม่ใช่ชื่อ แต่เดี๋ยวนี้ที่เข้าใจ เป็นหนทางเดียวที่จะรู้ความจริงที่ค่อยๆ แตะให้ตรงสิ่งที่ปรากฏ เพื่อละความเห็นผิดว่า เป็นสิ่งหนึ่งสิ่งใด แต่ละหนึ่ง

อ.วิชัย: แตะให้ตรง เพื่อละความเห็นผิดว่า เป็นสิ่งหนึ่งสิ่งใด

ท่านอาจารย์: เวลานี้ยังไม่ตรงเลย ยังไม่ได้แตะ เพราะไม่มีความเข้าใจในแต่ละ คำ ที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแสดงเมื่อได้ทรงตรัสรู้แล้วว่า ธรรมทั้งปวงเป็นอนัตตา แค่นี้ ... จำไหม เข้าใจไหม ทรงไว้ซึ่งความเข้าใจที่ถูกต้องไหม?

อ.วิชัย: ขั้นฟังอยู่ครับท่านอาจารย์

ท่านอาจารย์: ถ้าขั้นนี้ไม่มี ศึกษาพระไตรปิฎกจบหมด แต่ไม่เคารพในความลึกซึ้งของธรรมที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัส ขณะนั้นประมาทไหม?

อ.วิชัย: ประมาทมากครับ

ท่านอาจารย์: นี่ยังไม่ถึงไหนตามความเป็นจริงของ อวิชชา ซึ่งมากมาย ประมาทไม่ได้เลยในแต่ละชาติแสนโกฏกัปป์

เพราะฉะนั้น การฟัง คำ ของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าต้องฟังด้วยความเคารพว่า ฟังเข้าใจระดับไหน มั่นคงไหม เพื่อที่จะเป็นปัจจัยให้รู้ความจริงที่กำลังปรากฏ โดยไม่จงใจ เพราะความจงใจเป็นเรา ไม่รู้ว่า ธรรมอะไรที่สามารถจะประพฤติเป็นไปที่จะรู้ความจริงในขณะนั้น

หมดความสงสัยหรือยัง?

อ.วิชัย: กราบเท้าท่านอาจารย์ครับ ถ้ามีความจงใจก็ไม่มั่นคงในความเป็นอนัตตา

ท่านอาจารย์: แน่นอนค่ะ เพราะเราแน่ๆ มิเช่นนั้น จะทรงแสดงหรือว่า ธรรมแต่ละหนึ่งต่างกัน ความไม่รู้ไม่สามารถที่จะไปแตะสิ่งที่กำลังปรากฏด้วยความเห็นถูกได้เลย เพราะไม่รู้ความจริงของสิ่งนั้น

อ.วิชัย: ที่ท่านอาจารย์ให้ความเข้าใจเรื่องของความมากมายที่ยึดถือ ตั้งแต่ทั้งหมดนี้ ไม่ว่าจะคิดถึงภายนอก ก็ยังเป็นสิ่งหนึ่งสิ่งใด

ท่านอาจารย์: ทั้งหมด

อ.วิชัย: ครับ ทั้งหมด การที่จะค่อยๆ คลายครับท่านอาจารย์ หมายความว่าความเป็นตัวเราที่ยังต้องการจดจ้อง ก็ยังมีปัจจัยให้เกิดขึ้นอยู่

ท่านอาจารย์: เพราะฉะนั้น ถ้าไม่เข้าใจทีละเล็กทีละน้อยจนทั่ว จนถึงขั้นแตะลักษณะที่กำลังปรากฏซึ่งไม่ใช่เรา ไม่ใช่เจตนา แต่เป็นสภาพธรรมที่ เพราะมีความเข้าใจที่ถูกต้อง สิ่งนั้น คือสติ สภาพที่ระลึก เป็นไปด้วยความเข้าใจถูกว่า เดี๋ยวนี้ เดี๋ยวนี้ เป็นธรรมอะไร ไม่ใช่ขั้นฟังเข้าใจ แต่ตรงนั้นที่สติระลึกพร้อมความเข้าใจที่ได้ฟังมาแล้วเป็นขั้น ปริยัติ ถ้าไม่มีการฟังมั่นคง ไม่ถึงด้วยความเป็นอนัตตา ธรรมทั้งหลายเป็นอนัตตา

เชิญอ่านได้ที่ ...

หนทางเดียว คือ สติปัฏฐาน

ขอเชิญฟังได้ที่ ...

เจตนาเจตสิกมีลักษณะที่จงใจ

ถ้ายังมีความจงใจ ไม่สามารถจะรู้ความจริงของธรรมได้

กราบเท้าบูชาคุณท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์ ด้วยความเคารพยิ่งค่ะ

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

กราบเท้าบูชาคุณท่านอาจารย์ด้วยความเคารพยิ่ง

ยินดีในกุศลจิตครับ

ยินดีในกุศลวิริยะค่ะ