วิจิกิจฉาคือความสงสัย เป็นความสงสัยทั่วไปๆ ที่เราไม่แน่ใจว่าเป็นอย่างไร ใช่หรือไม่

คำว่า วิจิกิจฉา ความสงสัย ในพระอภิธรรมท่านหมายถึง ความสงสัยในธรรม ๘ประการ มีสงสัยในพระพทธเจ้า พระธรรม พระสงฆ์ และสิกขาเป็นต้น แต่ความสงสัยทั่วๆ ไป ไม่เป็น วิจิกิจฉา แต่มีอาการคล้ายวิจิกิจฉา (ปฏิรูปกะวิจิกิจฉา)

ถ้ากล่าวโดยสภาพธรรม ความสงสัยทั่วไปคือธรรมอะไร

สภาพธรรมของความสงสัยทั่วๆ ไป อาจเป็นอกุศลจิตและเจตสิก หรือกุศลจิตเจตสิกของกัลยาณปุถุชนหรือพระเสกขบุคคล และเป็นกิริยาจิตเจตสิก ของพระอรหันต์ก็ได้

ความสงสัยในธรรม ๘ ประการมีอะไรบ้างคะ...

ความสงสัยที่เป็นวิจิกิจฉามี ๘ ประการ คือ

พุทฺเธ กงฺขติ สงสัยในพระพุทธเจ้า ๑

ธมฺเม กงฺขติ สงสัยในพระธรรม ๑

สงฺเฆ กงฺขติ สงสัยในพระสงฆ์ ๑

สิกฺขาย กงฺขติ สงสัยในสิกขา ๑

ปุพพนฺเต กงฺขติ สงสัยในขันธ์เป็นต้นที่เป็นอดีต ๑

อปรนฺเต กงฺขติ สงสัยในขันธ์เป็นต้นในอนาคต ๑

ปุพพนฺตาปรนฺเต กงฺขติ สงสัยในขันธ์ เป็นต้นที่เป็นอดีตและอนาคต ๑

ปฏิจฺจสมุปฺปาเท กงฺขติ สงสัยในปฏิจจสมุปบาท ๑

ขอช่วยอธิบายให้หายสงสัย ความสงสัยทั่วไปถ้าเป็นอกุศลยังพอเข้าใจ แต่ขณะที่เป็นกุศลและกิริยาจิตของพระอรหันต์นี้ยังไม่เข้าใจค่ะ อีกอย่างลักษณะของโลภะ และโทสะเมื่อเป็นความสงสัยจะเป็นอย่างไร ขอความกรุณาช่วยอธิบายหน่อยค่ะ

วิจิกิจฉา คือ ความสงสัยในพระสัทธรรมในสภาพธรรม ในปัญญาตรัสรู้ ซึ่งเป็นสภาพธรรรมที่ปิดกั้น หรือเป็นเครื่องกั้นปัญญา ปฏิรูปวิจิกิจฉา คือ ความสงสัยในสิ่งต่างๆ ไม่เกี่ยวกับสภาพธรรม เช่น สงสัยเรื่องราวต่างๆ เช่น เป็นใคร ชื่ออะไร ดีหรือเลว เป็นต้น

ตอบความเห็นที่ 6

ความคิดเรื่องทั่วๆ ไปของปุถุชนและพระเสกขบุคคลย่อมเป็นกุศลบ้างเป็นอกุศลบ้าง และความสงสัยคล้ายวิจิกิจฉาของกัลยาณปุถุชนพระเสกขะบุคคลในเรื่องข้อธรรมบางประการ ก็เป็นกุศลก็ได้ หรือพระอรหันต์ท่านสงสัยข้อธรรม หรือวินัยก็เป็นกิริยา สำหรับขณะจิตที่เป็นโลภะ และโทสะที่คิดสงสัยในเรื่องราวต่างๆ ที่ไม่เป็นไปในกุศล ขณะนั้นเป็นปฏิรูปกะวิจิกิจฉา

ขออนุโมทนาทุกท่านที่ให้ธรรมทานค่ะ

ขอบพระคุณทุกคำตอบคะ

ขออนุโมทนาครับ

ขอบพระคุณ และขออนุโมทนาครับ