ว่าด้วยนิทเทสพาลทุกะ

พึงทราบวินิจฉัยในนิทเทสพาลทุกะ ต่อไป

อหิริกะและอโนตตัปปะปรากฏแล้วในพาลชนทั้งหลาย. อนึ่ง อหิริกะและอโนตตัปปะเหล่านั้นยังเป็นมูลแห่งพาลธรรมที่เหลือ ด้วยว่าคนที่ไม่มีหิริไม่มีโอตตัปปะชื่อว่าไม่ทำอกุศลอะไรๆ ย่อมไม่มี เพราะฉะนั้น ธรรมทั้ง ๒ เหล่านั้นจึงตรัสแยกไว้ก่อนทีเดียว.

ผู้ที่ไม่มี หิริ และ โอตตัปปะ ไม่ทำอกุศลอะไรๆ ไม่มีและ ผู้ที่คบไม่ได้ คือ คนที่ไม่มี หิริ และโอตตัปปะ เพราะทำอกุศลได้ทุกอย่าง และ ไว้ใจไม่ได้ เป็นบุคคลที่น่ากลัวมากเพราะสามารถทำบาปได้ทุกอย่าง หลอกลวงได้ทุกเรื่องกับบุคคลใดก็ได้ เมื่อไรก็ได้ จึงควรหลีกห่างให้พ้น

คบคนพาล พาลไปหาผิด คบบัณฑิต พาไปหาผล (ผลสูงสุดคือการบรรลุ มรรค ผล นิพพาน)

เราคงตัดสินใครเพียงผิวเผินว่าเขาละอาย หรือกลัวบาปไหมไม่ได้แน่ แต่ถ้าเรามีโอกาสได้ใกล้ชิดสนิทสนมกันกับเขาในช่วงเวลาหนึ่ง แล้วเราก็เป็นผู้ที่มีปัญญาจากการศึกษาพระธรรมด้วย เราจะรู้ได้ว่า..ผู้ที่เราคบอยู่เขาเป็นผู้มีศีลธรรมหรือเปล่า เช่น ฆ่าสัตว์ไหม พูดหยาบไหมพูดคำที่เป็นผรุสวาจาไหม ลักทรัพย์ไหม ทำลงไปแล้วละอายในบาปไหม กลัวบาปไหม ฯลฯซึ่งการเว้นห่าง ก็คือการที่เราจะไม่คบกับอกุศลของเขาแต่เราก็ยังอยู่ร่วมกันกับเขาตามปรกติด้วยเมตตาครับขออนุโมทนาครับ