นอกจากนั้น กรรมที่ได้กระทำแล้วในอดีต ยังจะต้องอาศัยกาลสมบัติเป็นปัจจัยด้วยจึงจะให้ผลได้ ในกาลสมัยที่ข้าวปลาอาหารบริบูรณ์ดี ในน้ำมีปลา ในนามีข้าวข้าวไม่ยาก หมากไม่แพง ในขณะที่บ้านเมืองร่มเย็น เป็นสุข สมบูรณ์พร้อมทุกประการ ในขณะนั้นกุศลกรรมก็เป็นปัจจัยให้วิบากจิตเกิดขึ้นรู้อิฏฐารมณ์ทางตา ทางหู ทางจมูก ทางลิ้น ทางกาย
แต่ถ้าเป็นกาลวิบัติ ยุคใดสมัยใดที่บ้านเมืองเดือดร้อนวุ่นวายข้าวยากหมากแพง กุศลกรรมก็ไม่เป็นปัจจัยให้วิบากจิตเกิดขึ้น รู้อารมณ์ทางตา ทางหู ทางจมูก ทางลิ้น ทางกาย ได้เท่ากับในสมัยที่เป็นกาลสมบัติ
ในยุคนี้สมัยนี้ คนดีที่ไม่ได้กระทำความเดือดเนื้อร้อนใจให้ใครเลย ก็ยังได้รับวิบัติถึงเจ็บปวดหรือสิ้นชีวิตได้เพราะเป็นกาลวิบัติ แม้ว่าจะได้สะสมกุศลกรรมมาแล้ว แต่เมื่อเป็นกาลวิบัติ บ้านเมืองระส่ำระสาย อกุศลกรรมที่ได้กระทำแล้วในอดีต ก็เป็นปัจจัยให้อกุศลวิบากจิตเกิดขึ้นเป็นผลของอกุศลกรรมนั้น
ดาวน์โหลดหนังสือ --> ปรมัตถธรรมสังเขป
กราบอนุโมทนาค่ะ
ขอบพระคุณ และขออนุโมทนาครับ