[เล่มที่ 79] พระอภิธรรมปิฎก ธาตุกถา-บุคคลบัญญัติ เล่ม ๓ - หน้าที่ 336

๑. บุคคลผู้อุคฆฏิตัญญู เป็นไฉน? การบรรลุมรรคและผล ย่อมมีแก่บุคคลใด พร้อมกับเวลาที่ท่านยกหัวข้อขึ้นแสดง บุคคลนี้เรียกว่า บุคคลผู้อุคฆฏิตัญูญู.

๒. บุคคลผู้วิปัญจิตัญญู เป็นไฉน? การบรรลุมรรคและผล ย่อมมีแก่บุคคลใด ในเมื่อท่านจำแนกเนื้อความแห่งภาษิตโดยย่อ ให้พิศดาร บุคคลนี้เรียกว่า บุคคลผู้วิปัญจิตัญญู.

๓. บุคคลผู้เนยยะ เป็นไฉน? การบรรลุมรรคและผลเป็นชั้นๆ ไป ย่อมมีแก่บุคคลใด โดยเหตุอย่างนี้ คือโดยอุเทศ โดยไต่ถาม โดยทำไว้ในใจโดยแยบคาย โดยสมาคม โดยคบหา โดยสนิทสนมกันกับกัลยาณมิตร บุคคลนี้เรียกว่า บุคคลผู้เนยยะ.

๔. บุคคลผู้ปทปรมะ เป็นไฉน? บุคคลใด ฟังพุทธพจน์ก็มาก กล่าวก็มาก จำทรงไว้ก็มาก บอกสอนก็มาก แต่ไม่มีการบรรลุมรรคผลในชาตินั้น บุคคลนี้เรียกว่า บุคคลผู้ปทปรมะ.

วิเคราะห์ศัพท์ ปทปรมบุคคล พฺยญฺชนปทเมว ปรมํ อสฺสาติ ปทปรโม บทแห่งพยัญชนะนั่นเทียว เป็นอย่างยิ่งของบุคคลนั้นมีอยู่ เพราะเหตุนั้น บุคคลนั้นชื่อว่า ปทปรโม ผู้มีบทอย่างยิ่ง. ข้อว่า "น ตาย ชาติยา ธมฺมาภิสมโย โหติ" อธิบายว่า ปทปรมบุคคลนั้น ไม่สามารถเพื่อจะทำฌาน วิปัสสนา มรรค ผล ให้เกิดขึ้นได้ด้วยอัตภาพนั้น.

ขอบคุณและขออนุโมทนาค่ะ ...

Anumotana ka.

ขออนุโมทนา

ขออนุโมทนาค่ะ

ขอบพระคุณ และขออนุโมทนาค่ะ

ขอบพระคุณ และขออนุโมทนาครับ

น้อมระลึกบูชาพระคุณทั้งสามด้วยเศียรเกล้า

ขออนุโมทนาค่ะ

สาธุครับ