ผมได้ดูรายการทีวีรายการหนึ่งได้สัมภาษณ์

อาจารย์ยุทธนา ศรีมูลชัย ซึ่งเป็นคนตาบอด

แต่สามารถเล่นเปียโนได้รับรางวัลพระราชทานมากมาย

มีตอนหนึ่งผู้สัมภาษณ์ถามคำถามว่า

อาจารย์ตาบอด แต่เล่นเปียโนได้ ยากไหมค่ะ

ท่านตอบว่า "แม้ตาบอด แต่ก็เล่นเปียโนได้ไม่ยาก หากขยันฝึกซ้อม

เรียนดนตรีไป แต่ไม่ขยันซ้อม ก็ไม่ได้อะไร"

ข้อความดังกล่าวทำให้ผมย้อนนึกถึงเรืองการเรียนธรรมะ

จึงเกิดคำถามขึ้นว่า การเรียน การศึกษาธรรมะ จะเหมือนกันหรือไม่

เรียนไปแต่ไม่ฝึกซ้อม ก็ไม่ได้อะไร

ไม่ทราบว่าจะถูกต้อง ครบถ้วน หรือไม่ ครับ

เรียนคุณจักรกฤษณ์

ที่สำคัญควรเข้าใจว่า การศึกษาธรรมะ คืออะไร แค่ไหน อย่างไร

การฝึกซ้อม คืออย่างไร เมื่อไหร่ ฝึกด้วยอะไร ...

เรียนอาจารย์ประเชิญครับ

การศึกษาธรรมะที่กล่าวถึงนั้น ผมหมายถึง การทำความเข้าใจในอรรถและเนื้อหาของพระธรรมในพระไตรปิฎกและอรรถกถา และจากคำอธิบายของท่านอาจารย์สุจินต์และคณะท่านวิทยากร

ส่วนการฝึกซ้อมนั้น ผมหมายถึง การตรวจสอบความเข้าใจในพระธรรมกับสิ่งที่ปรากฏตามความเป็นจริง ทางตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ ครับ

ขอนอบน้อมแด่พระรัตนตรัย

ความเข้าใจเบื้องต้นคือไม่มีสัตว์ บุคคลมีแต่ธรรม ในการทำสิ่งใดสิ่งหนึ่งเป็น เช่น

การเล่นดนตรี ต้องอาศัยการทำบ่อยๆ ใครทำ ถ้าไม่ใช่ธรรม ความชำนาญก็เกิดจาก

สัญญาที่จำในสิ่งนั้นบ่อยๆ ก็สามารถทำให้เล่นดนตรีได้เพราะอาศัยสังขารขันธ์คือ

สัญญา เป็นต้น หากไม่มีสภาพธรรมแล้ว ไม่ว่าจะฝึกหรือเรียนรู้อะไรก็ไม่สามารถทำได้

เลย เพราะฉะนั้นธรรมทั้งนั้นที่ฝึก แม้แต่การเล่นดนตรี เช่นเดียวกับการศึกษาธรรม

การอบรมปัญญา สำคัญที่สุดคือมีแต่ธรรม ที่เป็น จิต เจตสิก รูป ขณะที่เรียนแล้วเข้าใจ

ขณะที่เข้าใจขั้นการฟัง ฝึกแล้ว ปัญญาทำหน้าที่รู้ตามความเป็นจริง ขณะนั้นชื่อว่า

ฝึกตนด้วยความเข้าใจ จึงเป็นธรรมที่ฝึกไม่ใช่เราที่จะฝึกหรือจะต้องทำ การฝึกจึงมี

หลายระดับทั้งปัญญาขั้นการฟัง จนถึงสติระลึกรู้ลักษณะของสภาพธรรมและปัญญาที่

สามารถดับกิเลสได้ การศึกษาธรรมจึงไม่ใช่หมายถึงการไม่ฝึก ต้องไปฝึกแยกต่างหาก

จากการศึกษาธรรมนั่นไม่ใช่ แต่ขณะที่ฟังธรรมสามารถบรรลุธรรมได้ขณะที่ฟัง ขณะนั้น

ก็ฝึกแล้วเพราะปัญญาเกิเข้าใจความจริงครับ เพราะฉะนั้นขณะที่เข้าใจ ขณะที่เห็นถูก

ขณะนั้นชื่อว่าฝึก ฝึกด้วยธรรมคือธรรมฝ่ายดี มีสติและปัญญา เป็นต้น ขออนุโมทนา อุทิศกุศลให้สรรพสัตว์

"การฝึกซ้อม"

กล่าวโดยรวม ควรจะหมายถึง เจตนา-ความตั้งใจแน่วแน่ ในการกระทำสิ่งต่างๆ ตามหนทางที่ได้เรียนรู้ เพื่อให้บรรลุจุดมุ่งหมายที่ตนเองเห็นว่ามีประโยชน์ อันควรค่าแก่การทุ่มเท ฝึกซ้อม.
ทางโลก...เป็นไปเพื่อ ลาภ ยศ สรรเสริญ สุขทางธรรม..................เป็นไปเพื่อ "รู้แล้วละ"

การศึกษาธรรมะ แล้วไม่น้อมนำมาประพฤติปฏิบัติตามพระธรรมคำสอน

นั้นคือขาดการฝึกซ้อม ขาดความเข้าใจค่ะ

การฟังพระธรรมบ่อยๆ เนืองๆ มีความรู้ความเข้าใจเพิ่มขึ้น ขณะที่มีความเข้าใจ

ขณะนั้นธรรมะปฏิบัติธรรมะ ไม่ใช่เราที่ไปฝึกซ้อมค่ะ

...ขออนุโมทนาในกุศลจิตของทุกๆ ท่านค่ะ...

ขอบพระคุณและขออนุโมทนาครับ

ขออนุโมทนาค่ะ