ขอความคิดเห็นเกี่ยวกับเรื่องจูฬปันถก ว่ามีความไม่ประมาทอย่างไรบ้างครับ

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

เรื่องราวของพระจูฬปันถก โดยสังเขปดังนี้ครับ

สามี ภรรยา คู่หนึ่ง คลอดบุตรสองคนระหว่างทาง จึงตั้งชื่อว่า ปันถก คนโตชื่อว่ามหาปันถก คนเล็กชื่อ จูฬปันถก ต่อมา พี่ชาย คือ มหาปันถก ฟังธรรมเกิดความเลื่อมใส ออกบวชได้บรรลุเป็นพระอรหันต์ ส่วน จูฬปันถก ก็ได้ออกบวช แต่เมื่อบวชก็กลายเป็นคนโง่ แม้เพียงคาถาเดียว ๔ เดือน ก็จำไม่ได้ เพราะกรรมเก่าที่เคยไปหัวเราะเยาะภิกษุรูปหนึ่งที่เรียนพระธรรม จำไม่ได้ เพราะกรรมนี้ จึงให้จำไม่ได้ แม้เพียงคาถาสั้นๆ ๔ เดือนก็ยังจำไม่ได้ พระพี่ชาย เห็นว่า ท่านพระจูฬปันถก ไม่มีอุปนิสัย ที่จะบรรลุได้ จึงขับพระจูฬปันถกออกจากวิหาร ท่านน้อยใจจะสึก พระพุทธเจ้าทรงทราบความคิด จึงไม่ได้ให้สึก แต่ให้อุบาย คือ ผ้าสะอาดผืนหนึ่ง และให้ลูบผ้านี้ และให้กล่าวคำว่า ผ้าเช็ดธุลี บ่อยๆ เมื่อท่านลูบผ้า และกล่าวคำนั้นบ่อยๆ ผ้าจากสะอาดก็เศร้าหมอง ท่านพิจารณาด้วยปัญญา ว่า ผ้านี้เคยสะอาดกลับเศร้าหมองได้ จึงพิจารณาสังขารโดยความไม่เที่ยง เจริญวิปัสสนาอยู่ พระพุทธเจ้าทราบว่า จิตของพระจูฬปันถก ถึงวิปัสสนา พระพุทธเจ้าจึงทรงแสดงธรรม จบพระเทศนา ท่านพระจูฬปันถก บรรลุเป็นพระอรหันต์ พร้อมด้วยฤทธิ์ ครับ

ความไม่ประมาทของพระจูฬปันถก มีดังนี้

ขณะที่ฟังธรรมและต้องการที่จะบวชอันเกิดจากความเข้าใจ ชื่อว่า ไม่ประมาท ขณะที่พิจารณาตามความเป็นจริงของสังขารธรรมที่ไม่เที่ยง เป็นธรรมดา ขณะนั้นเป็นปัญญาที่เกิดขึ้น ชื่อว่าไม่ประมาท ขณะที่บรรลุเป็นพระอรหันต์ ชื่อว่าเป็ผู้ไม่ประมาทอย่างสิ้นเชิง เพราะไม่มีกิเลสที่ทำให้ประมาทอีก ครับ

ขออนุโมทนา

ขณะที่กุศลจิตเกิด ขณะนั้นไม่ประมาท เช่น ในอดีตกาล ท่านพระจูฬปันถก เป็นพระราชา ท่านใช้ผ้าเช็ดเหงื่อ ท่านก็พิจารณาถึงความไม่เที่ยง เพราะเห็นผ้าเศร้าหมอง ฯลฯ ขณะใดที่อกุศลจิตเกิด ขณะนั้นประมาท เช่น ในอดีตกาล ท่านไปหัวเราะพระภิกษุที่เรียนพระธรรมแล้วท่องจำไม่ได้ ค่ะ

ขอขอบพระคุณค่ะ

แต่ข้อสงสัยอยู่อย่างหนึ่งค่ะ ทำไมท่านพระมหาปัณถกต้องขับไล่ท่านพระจูฬปันถกด้วยคะ

ท่านพระมหาปันถกท่านเป็นพระอรหันต์แล้วใช่ไหมคะ ทำไมท่านถึงทำเช่นนั้น ท่านมีอุบายอันใดหรือเปล่า รบกวนช่วยอนุเคราะห์ด้วยนะคะ

ขอบพระคุณมากๆ ค่ะ

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

แม้ว่ากิเลสจะสะสมมามากเพียงใดก็ตาม สำหรับผู้ที่สะสมบารมีมาเพื่อที่จะได้รู้แจ้งอริยสัจจธรรมถึงความเป็นพระอริยบุคคลขั้นต่างๆ จนกระทั้งสูงสุด คือ ถึงความเป็นพระอรหันต์ ก็สามารถที่จะดับกิเลสได้ตามลำดับขั้น เพราะกิเลสทั้งหลายทั้งปวงนั้น จะถูกดับได้ด้วยปัญญา ไม่สามารถดับกิเลสได้ด้วยวิธีอื่น นอกจากการอบรบเจริญปัญญาเท่านั้น ดังนั้น เมื่อยังไม่ถึงกาลเวลาที่ปัญญาถึงความเจริญสมบูรณ์พร้อม ก็ยังไม่สามารถดับกิเลสใดๆ ได้ แต่เมื่อ เมื่อใดที่ปัญญาถึงความเจริญสมบูรณ์พร้อมแล้ว ก็สามารถรู้แจ้งอริยสัจจธรรม ดับกิเลสได้ในที่สุด พระจูฬปันถก ก็เช่นเดียวกัน เพราะได้สะสมเหตุที่ดีมาแล้ว พร้อมทั้งได้อาศัยกัลยาณมิตรสูงสุด คือ พระสัมมาสัมพุทธเจ้า ด้วยการฟังพระธรรมที่พระองค์ทรงแสดง ก็เป็นเหตุให้ท่านสามารถรู้แจ้งอริยสัจจธรรมดับกิเลสได้ เพราะบุคคลผู้ที่มีปัญญา ย่อมเป็นผู้กระทำที่พึ่งให้แก่ตน ด้วยความเป็นผู้ไม่ประมาท มีความเพียรในการฟังพระธรรม ศึกษาพระธรรม สะสมความเข้าใจถูกเห็นถูกไปตามลำดับ เมื่อปัญญาคมกล้าขึ้นก็สามารถรู้แจ้งอริยสัจจธรรมดับกิเลสได้ตามลำดับขั้น สูงสุด ถึงความเป็นพระอรหันต์อันเป็นที่พึ่งที่ได้โดยยากแสนยาก ครับ

...ขออนุโมทนาในกุศลจิตของทุกๆ ท่านครับ...

เรียนความเห็นที่ 4 ครับ

ตามที่พระไตรปิฎก แสดงไว้ครับว่า ท่านพระมหาปันถก ขับไล่ พระจูฬปันถกด้วยเหตุที่ว่า เพราะพระมหาปันถก เข้าใจว่า ท่านจูฬปันถก อาภัพในพระศาสนา คือ ไม่สามารถบรรลุธรรมได้ เพราะ เพียงคาถาสั้นๆ ที่ว่า "ดอกบัวโกกุนท มีกลิ่นหอม บานแต่เช้า พึงมีกลิ่นไม่ไปปราศฉันใด, เธอจงเห็นพระอังคีรสผู้ไพโรจน์อยู่ ดุจพระอาทิตย์ส่องแสงในกลางหาว ฉันนั้น." ใช้เวลา ๔ เดือน ยังจำไม่ได้ ดังนั้นเหตุที่ท่านขับไล่พระน้องชาย เพราะ เข้าใจว่า คงบรรลุไม่ได้ บวชไปก็เปล่าประโยชน์ ครับ

เรียนความเห็นที่ 4 ครับ

ตามที่พระไตรปิฎก แสดงไว้ครับว่า ท่านพระมหาปันถก ขับไล่ พระจูฬปันถกด้วยเหตุที่ว่า เพราะพระมหาปันถก เข้าใจว่า ท่านจูฬปันถก อาภัพในพระศาสนา คือ ไม่สามารถบรรลุธรรมได้ เพราะ เพียงคาถาสั้นๆ ที่ว่า

"ดอกบัวโกกุนท มีกลิ่นหอม บานแต่เช้า

พึงมีกลิ่นไม่ไปปราศฉันใด, เธอจงเห็นพระอังคีรส

ผู้ไพโรจน์อยู่ ดุจพระอาทิตย์ส่องแสงในกลางหาว

ฉันนั้น."

ใช้เวลา ๔ เดือน ยังจำไม่ได้ ดังนั้นเหตุที่ท่านขับไล่พระน้องชาย เพราะ เข้าใจว่า คงบรรลุไม่ได้ บวชไปก็เปล่าประโยชน์ ครับ

ขอบพระคุณอ.ผเดิมที่ให้ความกระจ่างค่ะ และขออนุโมทนาในกุศลจิตของทุกๆ ท่านด้วยค่ะ