ขุททกนิกาย จูฬนิทเทส โมฆราชมาณวกปัญหานิทเทส พระผู้มีพระภาคตรัสตอบปัญหาของท่านโมฆราชพราหมณ์ ซึ่งท่านโมฆราชพราหมณ์ได้กราบทูลถามว่า

ข้าพระองค์มีความต้องการด้วยปัญญา จึงมาเฝ้าพระองค์ ผู้เห็นธรรมอันงามอย่างนี้ เมื่อบุคคลพิจารณาเห็นโลกอย่างไร มัจจุราชจึงไม่เห็น

พระผู้มีพระภาคตรัสตอบปัญญาของท่านโมฆราชพราหมณ์ว่า

ดูกร โมฆราช ท่านจงเป็นผู้มีสติ พิจารณาเห็นโลก โดยความเป็นของสูญทุกเมื่อ ถอนอัตตานุทิฏฐิเสียแล้ว พึงข้ามพ้นมัจจุได้ด้วยอุบายอย่างนี้ เมื่อบุคคลพิจารณาเห็นโลกอย่างนี้ มัจจุราชจึงไม่เห็น

สำหรับคำอธิบายความหมายของพยัญชนะที่ว่า มีสติทุกเมื่อนั้น ในขุททกนิกาย จูฬนิทเทส โมฆราชมาณวกปัญหานิทเทส มีข้อความอธิบายว่า พระผู้มีพระภาคตรัสเรียกพราหมณ์นั้นโดยชื่อว่า โมฆราช โดยอุเทศว่า โมฆราชสทาสโตดังนี้

คำว่า ทุกเมื่อ คือ ตลอดกาลทั้งปวง

คำว่า ผู้มีสติ คือ มีสติด้วยเหตุ ๔ ประการ คือ มีสติเจริญสติปัฏฐานเพื่อพิจารณาเห็นกายในกาย เวทนาในเวทนา จิตในจิต ธรรมในธรรมบุคคลนั้นตรัสว่า เป็นผู้มีสติ เพราะฉะนั้น จึงชื่อว่า ดูกร โมฆราช ฯลฯ มีสติทุกเมื่อ

ที่มา และ อ่านเพิ่มเติม ...

แนวทางเจริญวิปัสสนา ตอนที่ 69