สนทนาปัญหาสารพัน : เสรีภาพ

ท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์ ประธานกรรมการมูลนิธิศึกษาและเผยแพร่พระพุทธศาสนา ร่วมสนทนากับแขกรับเชิญ เยาวชนคนรุ่นใหม่ อดีตผู้นำนักศึกษาในมหาวิทยาลัย กราฟิกดีไซน์ในบริษัทเอกชน นักศึกษาปริญญาโท และนักศึกษาแพทย์ ถึงเรื่อง "เสรีภาพ" ที่กำลังเป็นประเด็นร้อนอยู่ในสังคมขณะนี้ ในรายการสนทนาปัญหาสารพัน เมื่อวันศุกร์ที่ ๒๓ ตุลาคม พุทธศักราช ๒๕๖๓ ที่ผ่านมา

นักศึกษาแพทย์วรพัชร : "เสรีภาพ" หมายถึง ความมีอิสระในการแสดงความคิด ในการแสดงออก ในการเลือกที่จะทำ หรือไม่ทำ ในสิ่งใดสิ่งหนึ่ง โดยที่ไม่ขัดกับเสรีภาพของคนอื่นครับ

ท่านอาจารย์สุจินต์ : เดี๋ยวนี้กำลังมีเสรีภาพหรือเปล่าคะ? มีเสรีภาพทุกขณะหรือเปล่า? ไม่ต้องมีใครเอามาให้ใช่ไหม? แต่ต้องเป็นของตนเอง ไม่ใช่ของคนอื่น แต่ละคนก็เข้าใจว่าตนเองมีเสรีภาพที่จะทำในสิ่งที่ถูกต้อง ไม่ใช่สิ่งที่ผิดที่จะไปรบกวนคนอื่น

เพราะฉะนั้น สิ่งที่สำคัญก็คือว่า เราได้ยินคำหลายคำมาก แต่ว่า "เรารู้จักคำนั้นจริงๆ หรือเปล่า?" เห็นไหม? เสรีภาพคืออะไร? เสรีภาพอยู่ที่ไหน? เดี๋ยวนี้มีเสรีภาพหรือเปล่า? ถ้ามี ขณะนี้เสรีภาพที่มี คืออะไร? เสรีภาพในอะไร เดี๋ยวนี้ ทุกอย่างต้องชัดเจน เพราะว่าส่วนใหญ่เท่าที่สังเกต เราจะนิยมรับคำ โดยที่ยังไม่ได้ไตร่ตรองว่าความจริงคืออะไร แต่ตามกันไปหมดเลย ถ้าไปถามคนอื่นที่เขาไม่เคยได้ยินคำนี้เลย เขาก็จะถามเราว่า เสรีภาพคืออะไร "คืออะไร" ก่อน ก่อนที่จะบอกว่าเดี๋ยวนี้เรามีเสรีภาพ เราก็ต้องรู้ว่า "เสรีภาพ" คืออะไร เพราะต้องมีคนถามแน่ เพราะว่า ความที่คิดว่าเข้าใจแล้ว อาจจะไม่ใช่ความเข้าใจอะไรเลยก็ได้ ถ้าเข้าใจจริงๆ แล้ว ต้องตอบเขาได้ ว่าเสรีภาพคืออะไร

อย่างที่เมื่อกี้นี้ คุณวอยบอกว่า ทำอะไรก็ได้ มีอิสระ เสรี ใช่ไหม? แต่ต้องไม่ลืมว่า ไม่ทำให้คนอื่นเดือดร้อน เพราะแต่ละคนก็มีเสรีภาพในความคิดของตน ที่จะทำสิ่งที่ตนคิดว่าถูก แต่ว่า ในขณะเดียวกัน ต้องไม่ล่วงละเมิดเสรีภาพของคนอื่นด้วย ใช่ไหม? ถ้าเราคิดว่าเรามีเสรีภาพ คนโน้นก็มีเสรีภาพ คนนี้ก็มีเสรีภาพ แต่ต่างคนต่างมีเสรีภาพไม่เหมือนกัน แล้วอะไรจะเกิดขึ้น? เพราะฉะนั้น ต้องรู้จริงๆ เสรีภาพที่แท้จริง อยู่ที่ไหน? และใครเป็นบุคคลที่รู้จักเสรีภาพที่สุด

ก่อนอื่นลองตอบก่อน เสรีภาพคืออะไร? ไม่ใช่อย่างที่เราบอกเมื่อกี้นี้ นั่นกว้างมาก แต่ว่าเดี๋ยวนี้ ตรงนี้ มีเสรีภาพหรือเปล่า? ถ้ามี อยู่ไหน? และ คืออะไร?

เห็นไหม? เราคิดเอง จะเท่ากับผู้ที่ทุกคนยอมรับว่า ไม่มีใครเหนือพระองค์ไปได้ คือพระสัมมาสัมพุทธเจ้า พระองค์ทรงแสดงแม้ "เสรีภาพ" แต่ว่าเราไม่ได้ตามคำที่พระองค์ตรัส "เราคิดเอง" ว่าเสรีภาพเป็นอย่างนี้ แต่ถ้าเทียบกับพระปัญญาของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า จะรู้ไหมว่า เรารู้จักเสรีภาพหรือเปล่า? ต้องยอมรับตามความเป็นจริง เพราะว่าการสนทนา ไม่ว่าเรื่องอะไรทั้งหมด "เพื่อเข้าใจถูก" ถ้าเราสนทนากัน แต่ไม่ทำให้เข้าใจอะไรเลย แล้วจะมีประโยชน์อะไร

เพราะฉะนั้น แต่ละคำ ลองคิดใหม่ก็ได้ เพราะอาจจะไม่เคยคิดมาก่อน ที่ว่า "คิดใหม่" ถ้าได้ยินคำไหน ควรไตร่ตรอง ให้เข้าใจความจริงจนถึงที่สุด และเป็นสิ่งที่ถูกต้อง สามารถพิสูจน์ได้ เข้าใจได้ ไม่ใช่ต่างคนต่างคิดว่า เสรีภาพคืออย่างนั้นอย่างนี้ แล้วก็ทำกัน โดยความจริงก็ไม่รู้จักเสรีภาพ เพราะถ้ารู้จักเสรีภาพจริงๆ เดี๋ยวนี้ เสรีภาพมีไหม? อยู่ไหน? และคืออะไร? นั่นคือรู้จักจริงๆ

แต่รู้สึกว่ายุคนี้ เราใช้คำว่า "คนรุ่นใหม่" ต้องการเสรีภาพ แต่รู้ไหม? ว่าต้องการอะไร? ถ้าต้องการความเป็นอิสระ เดี๋ยวนี้ก็เป็นไม่ใช่หรือ? ไม่มีใครไปบังคับใครได้ ต่างคนต่างคิด แต่ พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแสดงความละเอียด ยิ่งกว่านั้น

เพราะฉะนั้น เราจะมีชีวิตอยู่โดยที่ว่า เหมือนเราเก่ง เราเข้าใจทุกอย่าง ต้องการอย่างโน้นอย่างนี้ เพราะคนโน้นคนนี้ไม่ดี ใช่ไหม? เราต้องดีใช่ไหม? ถ้าเราคิดว่าคนโน้นคนนี้ไม่ดี หมายความว่าเราต้องดีใช่ไหม? เราดีตรงไหน? คะ? ดีตรงไหน? ช่วยบอกสิคะ แต่ละคนก็ได้ ดีตรงไหน?

ขอเชิญชมบันทึกการสนทนาที่น่าสนใจอย่างยิ่งทั้งหมด ในรายการ สนทนาปัญหาสารพัน ตอน เสรีภาพ โดยคลิกชมได้ที่ลิงค์ด้านล่าง :

ขอเชิญคลิกชมรายการสนทนาปัญหาสารพันตอนอื่นๆ โดยคลิกที่นี่ : สนทนาปัญหาสารพัน

กราบแทบเท้าบูชาคุณท่านอาจารย์เหนือเกล้า

กราบขอบคุณและอนุโมทนา มศพ ยิ่งในการเผยแพร่คำจริงในสถานการณ์ปัจจุบันนี้ค่ะ

ขออนุโมทนาครับ