การเจริญสติปัฏฐานในครั้งโน้นไม่มีข้อข้องใจเหมือนอย่างในสมัยนี้เลย เพราะทุกคนทราบว่า เป็นผู้ที่มีปกติเจริญสติ แล้วต้องรู้ชัดในนามและรูปทางตา ทางหู ทางจมูก ทางลิ้น ทางกาย ทางใจตามความเป็นจริง เพราะทุกขณะเกิดปรากฏแล้ว เพราะมีเหตุปัจจัยให้เกิดขึ้นจึงปรากฏ ซึ่งสติก็จะต้องระลึกตามความเป็นจริง

ในครั้งโน้นที่สามารถบรรลุได้ เพราะไม่สงสัย ไม่เข้าใจคลาดเคลื่อนในข้อประพฤติปฏิบัติ เพราะฉะนั้น ในขณะที่ฟังธรรมจบเทศนา ก็สามารถรู้ลักษณะของสภาพธรรม แล้วละคลาย แล้วรู้แจ้งอริยสัจได้ทันที เพราะการฟังธรรมนี้อุปการะมาก

ปปัญจสูทนี อรรถกถาสติปัฏฐานสูตร มีข้อความว่า

การแสดงธรรมชื่อว่า พ้นจากกัมมัฏฐาน คือ สติปัฏฐาน ไม่มี

ไม่ว่าจะพูดกันเรื่องอะไรก็ตาม เป็นสติปัฏฐานที่ผู้ฟังในครั้งโน้นเข้าใจว่า เป็นผู้ที่มีปกติเจริญสติ เพราะฉะนั้น ฟัง แล้วก็เกื้อกูลในขณะที่ฟัง ให้สติระลึกรู้ แล้วน้อมไปในลักษณะที่ทรงแสดง แล้วสามารถประจักษ์ได้

ที่มา และ อ่านเพิ่มเติม ...

แนวทางเจริญวิปัสสนา ตอนที่ 140