เวลาเปิดไฟล์ธรรมต่างๆ หรือนั่งสนทนาธรรมะกับคนในบ้าน สังเกตเจ้าเหมียวจะนั่งมองหน้าทำท่าเหมือนตั้งใจฟัง เลยเกิดสงสัยว่า ที่เราคุยอยู่นี้ หรือที่เสียงไฟล์ธรรมะกำลังดังอยู่นี้ ถ้ามีสัตว์เดรัจฉานต่างๆ เช่น แมวในบ้าน สุนัขหน้าบ้าน หรือ จิ้งจก ตุ๊กแกในบ้าน มาได้ยิน จะเป็นการสะสมนิสัยทางธรรมของพวกนี้ได้หรือเปล่าคะ (แล้วถ้าไม่รู้ความหมาย แต่แค่ได้ยิน จะเป็นการสะสมอุปนิสัยได้หรือเปล่าคะ) มีเรื่องนี้ในพระไตรปิฎกด้วยหรือเปล่าคะ

ขอนอบน้อมแด่พระรัตนตรัย

ตามเป็นปกติ สัตว์เดรัจฉานนั้นมากไปด้วยโมหะความไม่รู้ เป็นภพภูมิที่ไม่เหมาะสมในการอบรมเจริญปัญญา ย่อมได้ยินแต่เสียง ฟังพระธรรมไม่รู้เรื่อง ดังนั้น การแค่ได้ยิน จึงไม่ใช่การสะสมอุปนิสัย อันหมายถึงการบรรลุมรรคผลต่อไปเพราะขณะนั้นที่เพียงได้ยิน ขณะนั้นไม่เกิดปัญญา เมื่อปัญญาไม่เกิด ก็ไม่เป็นปัจจัยให้เป็นอุปนิสัยในการบรรลุมรรคผล ในเรื่อง ค้างคาวได้ยินเสียงพระธรรม แล้วมีสัญญาจำหมายในเสียงพระธรรม แต่ไม่รู้ความหมาย เป็นกุศลแต่ไม่ประกอบด้วยปัญญา แต่ในอดีตชาติของค้างคาวก็ต้องอบรมอุปนิสัยในการบรรลุธรรม คือ การฟังพระธรรมด้วยความเข้าใจ (เกิดปัญญา) โดยเฉพาะในเรื่องสติปัฏฐาน อันเป็นอุปนิยสัยให้บรรลุมรรคผลครับ แต่ถามว่า สัตว์มีปัญญาเกิดได้ไหม ได้ครับ แต่ไม่ใช่ปัญญาระดับสูงที่เป็นวิปัสสนาญาณ หรือบรรลุ มรรคผล แต่สัตว์ที่เกิดปัญญาได้นั้นก็ต้องเป็นสัตว์พิเศษ เช่น พระโพธิสัตว์หรือสัตว์ที่สะสมปัญญามามาก แต่อย่างไรก็ตามก็ไม่มีทางบรรลุมรรคผล แต่ก็มีปัญญาขั้นอื่นได้ แต่ที่สำคัญ ยกเว้น สัตว์พิเศษ ตามที่กล่าวมาข้างต้น เพราะปกติภพภูมิสัตว์เดรัจฉาน ไม่เอื้ออำนวยในการอบรมปัญญาครับ ลองอ่านข้อความในพระไตรปิฎก

เรื่อง สัตว์มีปัญญาหรือไม่

มิลินทปัญหา - หน้าที่ 50

พระเจ้ามิลินท์มีพระราชโองการซักถามว่า ภนฺเต นาคเสน ข้าแต่พระนาคเสนผู้มีปรีชาญาณ โยนิโสมนสิการนั้นไม่ใช่ปัญญาหรือประการใด พระนาคเสนวิสัชนาแก้ไขว่า โยนิโสมนสิการ มิใช่ปัญญา และโยนิโสมนสิการ นั้นมีลักษณะสถาน ๑ ปัญญามีลักษณะสถาน ๑ และโยนิโสมนสิการนั้น มีในสันดาน แห่งสัตว์ทั้งหลาย คือ วัว ควาย ช้าง ม้า สรรพสัตว์ทั้งปวงเหล่านี้ และสัตว์ดังพรรณนานี้จะได้มีปัญญาหามิได้ มีแต่โยนิโสมนสิการ ขอถวายพระพร

ในคำอธิบายมิลินทปัญญาหาในเรื่องนี้แสดงว่า ไม่ได้หมายความว่า สัตว์จะไม่มีปัญญาเลย แต่หมายถึง ไม่มีปัญญาระดับสูงๆ เช่น วิปัสสนาญาณ แต่มีปัญญาที่เชื่อกรรมและผลของกรรมได้ ดังเช่น พระโพธิสัตว์ที่เกิดเป็นสัตว์เดรัจฉาน

[เล่มที่ 17] เรื่อง สัตว์คิดพิจารณา (มนสิการ) ในเรื่องสติปัฏฐาน

เชิญคลิกอ่าน...

เรื่อง สัตว์คิดพิจารณา (มนสิการ) ในเรื่องสติปัฏฐาน

จะเห็นได้ว่า สัตว์เป็นเพียงการคิดพิจารณาที่เป็นมนสิการ ไม่ได้หมายว่าจะต้องเป็นปัญญาที่สติปัฏฐานเกิด ดังนั้น มีการคิดพิจารณาได้ในเรื่องสติปัฏฐาน ที่เป็นเรื่องราว แต่ไม่ได้หมายความว่าจะต้องเป็นการระลึกรู้ลักษณะของสภาพธรรมปรากฎ

มิลินทปัญหา - หน้าที่ 446

เรื่อง สัตว์เดรัจฉาน ไม่มีทางบรรลุมรรคผล

พระนาคเสนถวายพระพรว่า มหาราช ขอถวายพระพรบพิตรพระราชสมภาร ผู้ประเสริฐ สัตว์ที่เกิดในกำเนิดเดียรัจฉานคือ กินนรและนาค เป็นต้น ถึงมาตรว่าจะ ปฏิบัติเป็นสัมมาปฏิบัติให้ดีประการใดๆ ธมฺมาภิสมโย อันว่าธรรมาภิสมัยมรรคผลนี้ จะบังเกิดแก่เดียจรัจฉานนั้นหามิได้เลย เปรตจำพวกหนึ่ง ถึงจะปฏิบัติดีก็ไม่ได้สำเร็จธรรมาภิสมัยมรรคผล

เรื่อง กำเนิดสัตว์เดรัจฉานไม่เหมาะสมในการอบรมเจริญปัญญา คือ สติปัฏฐาน

[เล่มที่ 37] พระสุตตันตปิฎก อังคุตตรนิกาย สัตตก-อัฏฐก-นวกนิบาต เล่ม ๔ - หน้าที่ 451

ข้อความบางตอนจาก

อักขณสูตร

อีกประการหนึ่ง ตถาคตอุบัติขึ้นในโลก ฯลฯ เป็นผู้จำแนกธรรม และธรรมอันพระผู้มีพระภาคเจ้าย่อมทรงแสดง ... แต่บุคคล ผู้นี้เข้าถึงกำเนิดสัตว์ดิรัจฉานเสีย ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย นี้มิใช่ขณะ มิใช่สมัยในการอยู่ประพฤติพรหมจรรย์ (อบรมปัญญาคือสติปัฏฐาน) ข้อที่ ๒.

ขออุทิศกุศลให้สรรพสัตว์

อักขณสูตร และอรรถกถา

ขออนุโมทนา

จากพระสูตร... "แม้สัตว์เดียรัจฉานในชนบท ก็ประกอบมนสิการในสติปัฏฐาน" เข้าใจว่า ลูกนกแขกเต้าตัวนี้คงจะสะสมปัญญามามาก จึงเข้าใจความหมายภาษามนุษย์ สามารถพูดคุยกันได้ ดังข้อความในพระสูตร ในพระสูตรคาถาอื่นๆ ก็มีการพูดคุยระหว่างคนกับสัตว์อยู่หลายแห่ง สัตว์เหล่านี้ (เว้นพระโพธิสัตว์) จะต้องสะสมปัญญามามากเป็นพิเศษ ใช่ไหมคะ

ต้องเป็นสัตว์ที่มี "ธรรมสัญญา" เท่านั้นครับ เพราะภพภูมิของดิรัจฉานเจริญปัญญาได้ยากมาก สัตว์ส่วนน้อยตรึกหาเหตุผลได้ แต่ส่วนใหญ่มีชีวิตอยู่เพราะกามสัญญา อาหารสัญญา และมรณาสัญญา

กองกระดูกกองหนึ่งกำลังงง อยู่นะครับ หมายความว่า สัตว์บางเหล่า ร่างกายปรากฏเป็นดิรัจฉาน แต่มีปัญญาเสมอมนุษย์ หรือบางทีคัมภีร์ชั้นหลัง จะแย้งกับพุทธวัจนะ กองกระดูกหลายกอง ได้โปรดอธิบายหน่อยครับ

ขอบคุณครับ

จาก กองกระดูกกองหนึ่ง

ขอนอบน้อมแด่พระรัตนตรัย

ความต่างของสัตว์กับมนุษย์คือ สัตว์ไม่สามารถบรรลุ มรรคผลได้ แต่มนุษย์สามารถบรรลุมรรคผลได้ แต่สัตว์บางตัวก็มีปัญญามากกว่ามนุษย์บางคนได้ เช่น ปัญญาที่เชื่อกรรมและผลของกรรม เป็นต้น ดังเช่น พระโพธิสัตว์ แต่ไม่ใช่ปัญญาระดับ ฌาน วิปัสสนา มรรค ผล ครับ

...เชิญคลิกอ่าน...

ช้างทำกาละไปเกิดเป็นเทพบุตร [คาถาธรรมบท]

ขออุทิศกุศลให้สรรพสัตว์

ขออธิบายท่าน suwit02 ตามความเข้าใจนะคะว่า....

สัตว์เดรัจฉานปฎิสนธิด้วยอเหตุกจิต จึงไม่สามารถบรรลุมรรคผลได้ในชาตินั้น เพราะไม่ประกอบด้วยปัญญา ซึ่งผู้ที่จะบรรลุมรรคผลได้ต้องเป็นติเหตุกบุคคลเท่านั้น แต่ปัญญาที่ได้สะสมมาได้ชาติก่อนๆ ของสัตว์นั้นก็ไม่ได้หายไปไหน จึงพอจะทำให้สัตว์บางตัวเข้าใจอะไรได้บ้างค่ะ โดยเฉพาะในยุคที่สัตว์ทั้งหลายยังมีกิเลสเบาบาง อ่านแล้วก็อย่าพะวงคิดถึงแต่กองกระดูกอยู่ล่ะค่ะ

ขอบคุณครับ ที่ผมพูดเรื่องกองกระดูก ก็เพราะอาย นก นะครับ เพราะปกติผมมองไปทีไร ก็ติดอยู่ที่หนัง ไม่เคยมองไปถึงกระดูก สักครั้ง เลยพูดแก้เก้อ ประกอบกับตอนนั้นคะนองปากนักด้วย พรหมจรรย์ของนกนั้น ถึงไม่ใช่อริยมรรค ก็เฉียดอริยมรรค เลยนะครับ น่าอัศจรรย์ที่การมีกัลยาณมิตรของนก ส่งผลให้เข้าถึงพรหมจรรย์สูงถึงเพียงนั้น

ขออนุโมทนาครับ